| Subject | Object |
|---|
| ns5:136 armchairs | "Leunstoelen, ontwikkeld in het midden van de 20ste eeuw, met stoffering van schuimrubber op rug en zitting, en een karakteristieke ‘zwevende’ zitting die slechts rust op twee voorpoten en een dwarsbalk tussen de zijlatten."@nl |
| ns5:1 op 1-procédé | "Een procédé dat wordt toegepast om kaarten en technische tekeningen te reproduceren, en waarbij gebruik wordt gemaakt van een ijzerzout om een gelatine origineel door blootstelling aan licht selectief onoplosbaar te maken, waardoor de beeldgebieden ontvankelijk zijn voor inkt. Maakt het mogelijk dat exacte kopieën scherpe inktlijnen hebben."@nl |
| ns5:aalfuiken | "Aalfuiken onderscheidt men in eenvleugelige (enkele aalfuik) en tweevleugelige (dubbele aalfuik). Enkelvleugelige aalfuiken hebben steeds vaste kubben. Hun afmetingen zijn geringer dan die van de tweevleugelige. De vleugel loopt met een tong voorbij de eerste hoepel tot aan de eerste instaart, welke opening door de tong in tweeën wordt verdeeld. Het lichaam heeft twee, het kubgedeelte een derde instaart. Dat kubgedeelte moet voldoende lengte hebbben, zodat ook langere exemplaren van aal of paling voor het grootste deel van hun lichaam door de laatste instaart heen is, voor ze de neus stoten aan het stropeinde van de kubbe. De dubbele aalfuik heeft twee vleugels, elk aan een der helften van de eerste hoepel vastgehecht. Vaak verbindt men deze vleugels door twee driehoekige stukken net - een van boven en een van onderen - die spits aan de hoepel beginnen, aan de onder- en bovensimmen van de vleugels bevestigd zijn en tot ongeveer de halve lengte van de vleugels reiken. De vrije rand van het onderste stuk wordt met lood bezwaard, het bovenste stuk op dezelfde plaats met kurk of hout drijvend gehouden. Behalve de vleugels onderscheidt men aan een aalfuik een lichaam en een kubbe. Bij de tweevleugelige aalfuik heeft men in de regel een losse kubbe; een snoer aan het uiteinde van het lichaam van de fuik ontvangt de voorste hoepel van de kubbe en brengt op die wijze de verbinding tot stand. Het lichaam van de tweevleugelige aalfuik heeft drie hoepels; alleen achter de twee voorste zijn instaarten of kelen bevestigd, waarvan de nauwere eindopening met vier (eerste instaart) en met twee (tweede instaart) draden, die aan de volgende hoepel vastgehecht zijn, opengehouden worden. De losse kubbe heeft vier hoepels, het toegebonden uiteinde van de kub wordt met een strop vastgemaakt aan een stok, die in de bodem van het water gestoken is [VIST, Friesland, 10]."@nl |
| ns5:aalfuiken | "Nauw toelopend soort van net om aal en paling te vangen, onder de vistuigen opgenoemd in de jacht- en visreglementen van N.-Brabant, Friesland, Overijssel en Groningen [WNT]."@nl |
| ns5:aalkorven | "Oorspronkelijk zijn dit van tenen gevlochten vistuigen, al of niet met vleugels van voren, naar achteren nauwer wordende, en inwendig van een of meer inkelingen voorzien, waardoor het terugzwemmen bemoeilijkt wordt [VIST, Zuid-Holland, 16]."@nl |
| ns5:aalmoezeniers | "Christelijke geestelijken die officieel zijn verbonden aan het leger, de marine of een andere groep personen, aan een openbare instelling, een familie of hof. Voor Rooms-katholieke priesters die de zielzorg hebben voor een ziekenhuis, bejaardenhuis, verpleeghuis of klooster van broeders en zusters of hoofd zijn van niet-parochiale kerken of kapellen zie 'rectors (geestelijken)'."@nl |
| ns5:aalmoezeniershuizen | "Wordt gebruikt voor gebouwen, van oudsher verbonden met kloosters, grote abdijen, rechterlijke macht, edelen of welvarende steden, waar vanuit aalmoezen werden uitgedeeld; kan ook de woonplaats zijn van aalmoezeniers. Gebruik 'armenhuizen' voor gebouwen waar bejaarden, armen of hulpelozen worden verzorgd en te werk gesteld op kosten van de overheid."@nl |
| ns5:aalraamnetten | "Kuilnet waarvan de opening is bevestigd aan een langwerpig vierkant van latten, waarvan de grootte en de vorm zich wijzigt naar de vorm van de opening (van een geopende sluisdeur b.v.) voor welke het wordt geplaatst. Het aalraamnet heeft een losse kubbe, soms voorzien van slechts 1 inkeling, meestal echter van 2, waarvan de voorste met een driekante opening - met 3 draden gespannen - en de achterste met een horizontale opening - met 2 draden gespannen - eindigt. De afmetingen van het aalraamnet zelf, zowel als van de kubbe, zijn nogal verschillend. De losse kubbe is aanzienlijk langer, als men er in plaats van 1, 2 inkelingen aanbrengt [VIST, Groningen, 5]."@nl |
| ns5:Aalsmeerse grundels | "Klein maar flink opgeboeid Noord-Hollands platboomd zeilvaartuig, met rechte vallende voorsteven en platte spiegel, eertijds gebruikt voor de visserij en het vervoer van landbouwprodukten op de binnenwateren. In de 20e eeuw begonnen de Aalsmeerse werven de grundel als pleziervaartuigjes te bouwen. Deze jachtjes hebben dan meestal een kajuit en voeren een bezaantuig.Zij hebben twee zijzwaarden en soms een midzwaard. Sinds de jaren vijftig zijn er ook veel van staal gebouwd."@nl |
| ns5:Aalsmeerse punters | "De Aalsmeerse punter, die in Noord-Holland voor landbouwdoeleinden werd gebruikt, had een grotere zeeg dan de Overijsselse soort en dus een hogere kop en achterschip met steiler staande stevens.Dit type voerde een breed roer met karakteristieke Hollandse roerklik. Hij had een torentuig met grootzeil en fok, maar werd ook geroeid."@nl |
| ns5:aalspiesen | "Gevorkte of met weerhaken uitgeruste speren voor het vangen van alen die in de modder liggen."@nl |
| ns5:aalspiesen | "Stokwapens met een lange gekartelde kling van vierkante doorsnede, met onderaan een schijf."@nl |
| ns5:aambeelden | "Slaginstrumenten, bestaande uit metalen staven, soms gewone smidsaambeelden, opgehangen op een raamwerk, geluid voortbrengend via het in trilling gebrachte instrument zelf."@nl |
| ns5:aambeelden | "Zware, meestal stalen of ijzeren blokken waarop metaal wordt gevormd door het met de hand te hameren of smeden."@nl |
| ns5:aambeeldhoorns | "De taps toelopende uiteinden van aambeelden."@nl |
| ns5:aanbouwen | "Gedeelten die tegen een groter gebouw zijn aangezet en organisch min of meer los hiervan staan vanwege de dienende functie of de latere toevoeging. VWB"@nl |
| ns5:aandachtspunt | "Beeldend, plastisch of architectonisch gebied of kenmerk van een compositie die de aandacht trekt."@nl |
| ns5:aandelen | "Certificaten van een naamloze vennootschap of een maatschappij op aandelen die bewijzen dat een genoemde persoon eigenaar is van het aangegeven aantal aandelen."@nl |
| ns5:aandelen | "Vergoeding bestaande uit een aandeel in de winst van een (wal)visvaart dat wordt uitgekeerd aan officieren en bemanning van het schip."@nl |
| ns5:aandelenvermogen | "Een aandeel, over het algemeen uitgedrukt in geld, dat een eigenaar in bezit heeft voor en boven alle andere lasten."@nl |
| ns5:aandenkens | "Te gebruiken voor objecten die speciaal zijn vervaardigd om een persoon, gebeurtenis of gelegenheid te herdenken. Gebruik de term 'gedenktekens' voor bouwwerken die zijn opgericht om de herinnering te bewaren aan personen of gebeurtenissen. Gebruik 'memorabilia' voor objecten die geassocieerd worden met gedenkwaardige personen of gebeurtenissen, maar niet daarvoor speciaal zijn vervaardigd."@nl |
| ns5:aangebouwde schuren | "Wordt gebruikt voor schuren die zijn verbonden met het hoofdgebouw, ook wel met nog tussenliggende bijgebouwen."@nl |
| ns5:aangebrachte profielen | "Lijsten die zijn vastgespijkerd, aangebracht of op een andere wijze aan het werk zijn bevestigd in plaats van ingesneden te zijn in het vaste materiaal."@nl |
| ns5:aangeplante versterkingen | "Concentrische cirkelvormige barrières van begroeiing die werden gebruikt als verdedigingswallen of versterkingen in pre-koloniaal Afrika."@nl |
| ns5:aangeslagen idiofonen | "Idiofonen, in trilling gebracht door erop te slaan."@nl |
| ns5:aangeslagen ratels | "Ratels die bestaan uit kleine voorwerpen zoals schelpen, zaden of hoeven die aan touwen zijn geregen of in bossen geknoopt."@nl |
| ns5:aangevoerde grond | "Grond die van een andere locatie is ontleend om in de bouw te worden gebruikt."@nl |
| ns5:aanhangwagens | "Te gebruiken voor wegvoertuigen met wielen en onderstel, maar zonder motor, bedoeld om te worden getrokken door andere voertuigen."@nl |
| ns5:aanklachten | "Officiële, schriftelijke beschuldigingen die afkomstig zijn van een openbare aanklager en die door een kamer van inbeschuldigingsstelling of een rechter van instructie worden uitgevaardigd tegen een partij die van een misdrijf wordt beschuldigd."@nl |
| ns5:aanklagen | "Iemand officieel beschuldigen van een overtreding, misdaad, onrechtmatige daad of misstap."@nl |
| ns5:aankomsthallen | "Hallen voor aankomende reizigers (m.n. op luchthavens). VDW"@nl |
| ns5:aankondigingen | "Gedrukte, en eventueel aangeplakte verklaringen of mededelingen die de lezer op de hoogte brengen van een gebeurtenis of ander nieuws."@nl |
| ns5:aankooporders | "Documenten waarmee een verkoper toestemming wordt gegeven om bepaalde materialen of benodigdheden te leveren of bepaalde diensten te verlenen, en die bij ontvangst als een aankoopcontract fungeren."@nl |
| ns5:aanleggen | "Wordt in verband met kleurendrukken gebruikt wanneer de platen of stencils nauwkeurig aaneensluiten, meestal met behulp van registermerken, zodat elke opeenvolgend gedrukte kleur aansluit bij de andere kleuren."@nl |
| ns5:aanlegplaatsen | "Gebruik waar mogelijk een specifiekere term."@nl |
| ns5:aanlegsteigers | "Bouwconstructies die meestal parallel aan de kustlijn zijn gebouwd zodat schepen erlangs kunnen afmeren om te laden en te lossen. Gebruik 'pieren' voor soortgelijke laad- en losplaatsen, maar die haaks op de kustlijn staan. Gebruik 'kades' voor vaste oevers."@nl |
| ns5:aanleunwoningen | "Te gebruiken als verwijzing naar een semi-zelfstandige vorm van huisvesting in een groep, gewoonlijk bestemd voor ouderen, waarbij is voorzien in enige gemeenschappelijke ruimte en een aantal ondersteunende diensten, zoals huishoudelijke hulp, vervoer en sociale activiteiten, maar niet in persoonlijke verzorging; (in de Verenigde Staten in zwang sedert de jaren ’60 van de 20ste eeuw)."@nl |
| ns5:aanloopstof | "De substantie of het molecuul, behalve de reagens, waarmee een kettingreactie op gang wordt gebracht (zoals bij polymerisatie) en meestal wordt verbruikt in de reactie."@nl |
| ns5:aannemers | "Personen die op grote schaal werk verrichten of voor de bevoorrading zorgen op contractbasis."@nl |
| ns5:aanplakzuilen | "Zuilen voor aanplakbiljetten. VDW"@nl |
| ns5:aanschaffen | "Het verkrijgen van iets door middel van betaling met geld of iets wat daarmee gelijk staat."@nl |
| ns5:aanschouwelijk maken | "Het gebruik van de grafische mogelijkheden van de computer om grote hoeveelheden complexe gegevens begrijpelijk te maken."@nl |
| ns5:aanstellen | "Aanstellen of plaatsen in een functie of betrekking."@nl |
| ns5:aantekeningen | "Wordt gebruikt voor korte beschrijvingen van een feit of een ervaring, die zijn bedoeld als geheugensteun of om iemand anders te informeren of die zijn gemaakt om het feit of de ervaring in kwestie naderhand uitgebreider onder de loep te nemen. Gebruik 'memo's' voor korte, informele mededelingen op klein formaat papier."@nl |
| ns5:aantreden | "De horizontale delen van treden."@nl |
| ns5:aanvaarhoofden | "Beschermend paalwerk aan het uiteinde van een sluishoofd."@nl |
| ns5:aanvalsgeweren | "Automatische geweren met verkleinde geweerpatronen voor gebruik op de korte afstand, tot 400 meter."@nl |
| ns5:aanvalsvliegtuigen | "Eind 20e-eeuwse benaming voor bommenwerpers met verschillende wapens zonder nucleaire lading."@nl |
| ns5:aanvaringen | "Botsing tussen twee schepen."@nl |
| ns5:aanvezelen | "Het herstellen van papier waarbij papierpulp door beschadigde plekken wordt getrokken, zodat de lacunes worden gevuld met vers geschept papier."@nl |
| ns5:aanvliegpeilers | "Hulpmiddelen gebruikt in de luchtvaart om visueel de richting aan te geven naar landings- en startbanen."@nl |
| ns5:aanvoerleidingen | "Gleuven of kanalen gemaakt om elektrische geleiders te bevatten."@nl |
| ns5:aanvraagformulieren | "Formulieren waarmee personen sociale bijstand, goedkeuring, werk, toelating enz. kunnen aanvragen."@nl |
| ns5:aanvullen | "Wordt in brede zin gebruikt voor conserveringsbehandelingen, zoals oliën en inschilderen van een beschadiging die niet hersteld kan worden. De behandelingen zijn bedoeld om het originele uiterlijk van een ontwerp weer terug te krijgen. Gebruik, indien mogelijk, een specifiekere term."@nl |
| ns5:aanwerven | "Het zoeken en in dienst nemen van mensen voor een onderneming, meestal voor een vastgestelde periode, betaald of op vrijwillige basis."@nl |
| ns5:aanwinstenlijsten | "Lijsten waarin de toevoegingen aan een collectie, onder vermelding van hun titels, op volgorde zijn gerangschikt, meestal chronologisch naar datum van ontvangst."@nl |
| ns5:aanwinstenoverzichten | "Overzichten van de toevoegingen aan een collectie, zowel van zaken die zijn overgedragen op grond van een juridische procedure, als van zaken die in bewaring zijn gegeven, die zijn aangekocht, die zijn geschonken of die zijn nagelaten."@nl |
| ns5:aanzetstalen | "Stalen staven waarop men werktuigen die scherp moeten zijn, in het bijzonder vleesmessen, aanzet"@nl |
| ns5:aanzetstenen | "De onderste boogstenen, of voetstenen van een boog of gewelf van waaruit de kromming van de boog of het gewelf begint."@nl |
| ns5:aanzetten van nieuwe spanranden | "Wordt gebruikt voor de techniek om schilderijen te conserveren waarbij een beschadigd doek wordt verstevigd door aan de buitenrand ervan een strook schilderslinnen vast te hechten."@nl |
| ns5:aanzichten | "Tekeningen van de verticale elementen van een gebouw. hetzij aan de binnenkant of aan de buitenkant, als een directe projectie naar een verticaal vlak."@nl |
| ns5:aarbeienvorkjes | "Kleine vorken met lange tanden die speciaal zijn ontworpen om door een aardbei te steken, die in suiker of room te dippen en het naar de mond te brengen."@nl |
| ns5:aardappelkelders | "Kelders die geheel of gedeeltelijk ondergronds liggen, waarin aardappels en andere wortel- en knolgewassen kunnen worden opgeslagen."@nl |
| ns5:aardappelpennen | "Keukengerei met een lang handvat en een gebogen blad dat wordt gebruikt om aardappels uit de kolen te halen."@nl |
| ns5:aardappels | "De eetbare vruchten (onderaardse stengelknollen van een tot de nachtschadefamilie behorende plant)"@nl |
| ns5:aardappelschilmesjes | "Messen die worden gebruikt voor het schillen van aardappelen."@nl |
| ns5:aardappelschuren | "Schuren bestemd voor de opslag van aardappels."@nl |
| ns5:aardappelstampers | "Keukengerei dat wordt gebruikt voor het fijnstampen van gekookte aardappels."@nl |
| ns5:aardappelstempelen | "Drukprocédé waarbij gebruik wordt gemaakt van de platte kant van een doorgesneden, ingekerfde aardappel."@nl |
| ns5:aardbeienschaaltjes | "Ondiepe, ronde dessertbordjes, meestal gemaakt van zilver en met een gecanneleerde, opengewerkte of geschulpte rand."@nl |
| ns5:aardbevingen | "Gebeurtenissen waarbij de aarde schokt of beeft. Twee hoofdgroepen worden onderscheiden, vulkanisch (zwak) en tektonisch (zwaar), according to the major precipitating factor."@nl |
| ns5:aardbevingsbelasting | "De dynamische belastingen in een structuur die worden veroorzaakt door de snelle beweging van delen van een structuur door seismische vibraties."@nl |
| ns5:aarde | "Wordt gebruikt voor grond als bouwmateriaal."@nl |
| ns5:aarden dammen | "Wordt gebruikt voor dammen die zijn opgebouwd met fijne grond in het midden, grovere aarde of stenen aan de buitenkant en een waterdichte kern."@nl |
| ns5:aarden woningen | "Aanduiding voor bepaalde woningen van Noord-Amerikaanse indianen, met een geraamte van zware balken en bedekt met aarde of zoden en een koepelachtig geheel van takken."@nl |
| ns5:aardewerken kannen | "Cilindrische houders van aardewerk, met of zonder deksel."@nl |
| ns5:aardewerken kookpotten | "Keramische of metalen potten of keukengerei die worden gebruikt om voedsel, zoals bonen, zachtjes te laten koken."@nl |
| ns5:aardhopen | "Wordt gebruikt voor heuvels van aarde die zijn opgeworpen als oriëntatiepunten, monumenten of als bases voor andere bouwwerken; gebruik 'tells' voor hopen aarde en ander puin die ontstaan zijn als gevolg van opeenvolgende bewoning. Gebruik 'grafheuvels' voor dergelijke constructies opgeworpen over een graf."@nl |
| ns5:aardkorstbewegingen | "Buitengewone bewegingen van de aardkorst of delen van de oppervlakte er van, of het dalen en stijgen van stukken land."@nl |
| ns5:aardlekschakelaars | "Speciale instrumenten om een elektrische stroom te onderbreken wanneer zich een zwak elektrisch verlies of aarding voordoet."@nl |
| ns5:aardmagnetisme | "Het magnetische veld van de aarde en de daarbij behorende verschijnselen."@nl |
| ns5:aardverschuivingen | "De snelle benedenwaartse beweging onder invloed van de zwaartekracht van een rotsmassa, aarde of puin dat een helling kunstmatig heeft opgehoopt."@nl |
| ns5:aardwas | "Een minerale was die voorkomt in de nabijheid van aardoliereservoirs. Het is een ruwe, donkere was waaruit ceresine wordt geraffineerd."@nl |
| ns5:aardwerk | "Bouwconstructies die in hoofdzaak bestaan uit aarde en die al naar gelang hun functies versterkt of aangevuld zijn met andere materialen. Gebruik 'earthworks' als de aarden constructies een meer artistiek dan functioneel doel hebben."@nl |
| ns5:aardwetenschappen | "De wetenschappen die zich bezighouden met de aard, oorsprong, evolutie en het gedrag van de vaste aarde, haar wateren en de lucht die haar omringt, met inbegrip van de geologische, hydrologische en atmosferische wetenschappen."@nl |
| ns5:aardwetenschappers | "In algemene zin te gebruiken voor wetenschappers die zijn gespecialiseerd in één van de aardwetenschappen."@nl |
| ns5:aartsbisdommen | "Bestuurlijke onderdelen binnen de kerk, onder gezag van een aartsbisschop."@nl |
| ns5:aartsbisschoppen | "Bisschoppen met de hoogste rang die de leiding hebben over aartsbisdommen."@nl |
| ns5:aartscisters | "Cisters met twee sleutelkasten, één voor de snaren die over de toetsen lopen en met de vingers worden verkort, en één voor de vrijzwevende snaren die niet worden verkort; vooral gebruikt in Frankrijk en Duitsland in de 17e en 18e eeuw."@nl |
| ns5:aartshertogdommen | "Gebieden onder het bestuur van een aartshertog of aartshertogin."@nl |
| ns5:aasbakken | "Houten bak waarin het geaasde hoekwant (vislijn) gelegd wordt [GSWZ]."@nl |
| ns5:aaskuilen | "Vistuig met zakvormig net aan een raam of 2 balkjes om aas te vangen. De aaskuil is niet breder dan 4 en niet dieper dan 3 meter [TRN]."@nl |
| ns5:abaci | "Onderdelen geheel bovenop de kapitelen van zuilen, vaak sobere vierkante tegels, maar soms van vormgeving of versiering voorzien."@nl |
| ns5:abaci | "Oud-Romeinse dressoirs die meestal een tafelachtig onderstuk en een bovenstuk met planken hebben. Ze worden gebruikt om kostbaarheden te vertonen."@nl |
| ns5:Abakwariga | "Te gebruiken om werken te beschrijven van het gelijknamige Afrikaanse volk, een subgroep van de Hausa, dat leeft te midden van het Wukarivolk in de regio rond de rivier Benue."@nl |
| ns5:aba's | "Losvallende mouwloze mantels die van oudsher door Arabieren worden gedragen."@nl |
| ns5:Abbevillien | "Verwijst naar de periode in de Europese prehistorische ontwikkeling van stenen gereedschap tot iets na 700.000 v. Chr. Deze periode dankt zijn naam aan gereedschappen die zijn gevonden in sedimentgesteente in een voorstad van Abbeville (Frankrijk). De cultuur kenmerkt zich door onderscheidende stenen gereedschappen, waaronder de vroegste aan twee zijden afgeschilferde handbijlen, met diepe slijtsporen, gekartelde randen en dikke scherven.De periode wordt gewoonlijk in nauw verband gebracht met de Acheuléen traditie. De vroegste handbijlcultuur in Europa stond vroeger bekend als Chelléen, maar wordt nu Abbevillien genoemd. De werktuigen uit Chelles (Frankrijk), die vroeger model stonden voor deze cultuur, worden tegenwoordig gerangschikt onder Acheuléen."@nl |
| ns5:Abbotsford | "Verwijst naar een stijl van imitatie-gotisch meubilair in de jaren 20 en 30 van de 19de eeuw. De stijl dankt zijn naam aan het huis van Sir Walter Scott in Abbotsford in Roxburghshire en kenmerkt zich door schroefzuilen, cusps, bolvormig beeldsnijwerk, geestelijke motieven en het gebruik van houten overblijfsels uit de 15de en 16de eeuw."@nl |
| ns5:abbozzi | "Voorbereidende schetsen voor schilderijen die deel uitmaken van de onderschildering en die de tonale verhoudingen van een schilderij bepalen; ook driemensionale voorbereidende schetsen voor beeldhouwwerken, waarin de grote lijnen al zijn vastgelegd."@nl |
| ns5:ABC-boekjes | "Wordt gebruikt voor boeken waarin de letters van het alfabet worden afgebeeld, vaak in combinatie met illustraties, in sommige gevallen bedoeld om het alfabet te leren, in andere om illustrators in de gelegenheid te stellen hun kunsten te vertonen."@nl |
| ns5:ABC's | "Abecedariums die dikwijls bestaan uit slechts een vel perkamentpapier of uit een laagje papier dat op een dun houten bord is geplakt. Vroeger werden zulke plankjes soms beschermd door een doorzichtige plaat van hoorn en werden er, behalve de letters van het alfabet, ook wel andere zaken op afgedrukt, zoals de getallen 0 tot en met 9 of het Onze Vader."@nl |
| ns5:abdijen | "Kloosters voor mannen of vrouwen, met respectievelijk een abt of abdis als hoofd."@nl |
| ns5:abdissen | "Nonnen die superiores van een klooster zijn."@nl |
| ns5:Abe | "Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in het lagunegebied van Ivoorkust."@nl |
| ns5:abecedariums | "Kartonnen of houten leesboekjes die bestaan uit twee of drie bladzijden waarop de letters van het alfabet alsmede getallen, eenvoudige tekst en soms afbeeldingen worden (af)gedrukt. Vaak wordt het afgedrukte ter bescherming voorzien van een laklaag. Te onderscheiden van 'ABC-boekjes'. Deze abecedariums bestaan meestal uit TTn vel perkamentpapier of een laagje papier dat op een dun houten bord is geplakt. Vroeger werden zulke plankjes soms beschermd door een doorzichtige plaat van hoorn."@nl |
| ns5:Abessijnse katten | "Abessijnse kat, een bruinrode kat, oorspr. uit Abessinië"@nl |
| ns5:abiku | "Te gebruiken voor kinderen in de Yorubacultuur in Nigeria, die jong sterven en vervolgens opnieuw worden geboren bij dezelfde moeder, waarna de cyclus van geboorte en vroege dood enkele malen wordt herhaald."@nl |
| mdb:able seaman (?) | "In VOC-Opvarenden " |
| ns5:ablutiefonteinen | "Bronnen die worden gebruikt voor rituele reiniging, meestal geassocieerd met religieuze gebouwen."@nl |
| ns5:abluties | "In religieus verband voorgeschreven ceremonieel schoonmaken van (een deel van) het lichaam of objecten, met als doel zuivering of wijding, vaak maar niet uitsluitend uitgevoerd met water."@nl |
| ns5:Abnakee kleden | "Gehaakte tapijten die populair waren in het begin van de twintigste eeuw en bestaan uit een ontwerp dat is geïnspireerd op motieven van tapijten van de oorspronkelijke inwoners van Amerika."@nl |
| ns5:abonnementenbestanden | "Lijsten of overzichten van abonnementen en abonnees."@nl |
| ns5:abonneren | "Aanschaf door vooruitbetaling van een reeks voorwerpen, evenementen of diensten, bijvoorbeeld een vastgesteld aantal nummers van een seriepublicatie, een reeks concerten of kabeltelevisie."@nl |
| ns5:abrash | "Onbedoelde kleurverschillen van tapijten die te wijten zijn aan het ongelijkmatig verven van de draad, of aan het gebruik van draden uit een verschillende verfbad."@nl |
| ns5:absolute datering | "Dateringstechnieken waarbij data in kalenderjaren worden aangegeven."@nl |
| ns5:absolute vochtigheid | "Het werkelijke waterdampgehalte in een gegeven luchtvolume."@nl |
| ns5:absorptie | "Het procédé waarbij een vloeistof of een mengsel van gassen en vloeistoffen binnen een poreus vast materiaal wordt getrokken en de doordringbare poriën daarvan vult. Gaat meestal samen met een fysieke en/of chemische verandering."@nl |
| ns5:absorptiecoëfficiënt | "Numerieke grootheid die aangeeft tot in hoeverre een substantie iets absorbeert."@nl |
| ns5:absorptiemeters | "Foto-elektrische instrumenten die zijn uitgerust om absorptie, door een gas of een vloeistof, te meten van licht dat bijna monochromatisch is, binnen het zichtbare spectrum, om zo achter de concentratie van de absorberende bestanddelen in het gas of de vloeistof te komen."@nl |
| ns5:absorptiemiddel | "Algemeen te gebruiken voor materialen die energie of materie op kunnen nemen. Specifieker voor materialen die stralingsenergie opnemen en afbreken en gebruikt kunnen worden om een object af te schermen van de energie, te voorkomen dat de energie teruggekaatst wordt, de aard van de straling te bepalen of om selectief één of meerdere componenten van de straling door te laten."@nl |
| ns5:absorptievermogen | "De eigenschap waarmee een stof vloeistoffen of gassen op kan nemen, op capillaire, osmotische, oplossende, chemische of andere wijze."@nl |
| ns5:Abstract | "Te gebruiken voor de stroming in de 20e-eeuwse beeldende kunst die gericht is op het afstand nemen van de zichtbare werkelijkheid. Gebruik 'abstractie' voor deze expressievorm in meer algemene zin."@nl |
| ns5:Abstract expressionistisch | "Verwijst naar de stroming in de Amerikaanse schilderkunst, voornamelijk geconcentreerd in New York, die bloeide in de jaren 40 en 50 van de 20ste eeuw.Op basis van surrealistische, synthetisch-kubistische en neoplastische theorieën liep de stijl uiteen van spontane, gesturale composities die aandacht hadden voor de kwaliteit van het schildermateriaal en het schilderproces documenteerden, tot contemplatieve, bijna monochrome werken met grote kleurvlakken."@nl |
| ns5:abstractie | "Expressievorm die erop gericht is afstand te nemen van de zichtbare werkelijkheid. Gebruik 'abstract' voor de betreffende stroming in de 20e-eeuwse beeldende kunst."@nl |
| ns5:Abstract Imagist | "Te gebruiken voor bepaalde abstract-expressionistische schilderijen. Gebruik de term 'kleurvlakschildering' voor Abstract Imagist-werken en de werken uit de zestiger jaren die daar van zijn afgeleid."@nl |
| ns5:Abstract impressionistisch | "Verwijst naar de stijl die Elaine de Kooning benoemde om werken te beschrijven die zijn geschilderd met uniforme penseelstreken waardoor de optische kwaliteiten van het impressionisme behouden blijven maar de representatieve inhoud verloren gaat."@nl |
| ns5:abstracts | "Zeer korte samenvattingen waarin de hoofdpunten uit een geschreven document worden opgesomd."@nl |
| ns5:abten | "Monniken die superiores zijn van een klooster."@nl |
| ns5:Abure | "Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in het lagunegebied van Ivoorkust."@nl |
| ns5:academies | "Organisaties van geleerde personen, verenigd ter bevordering van kunst, wetenschap of literatuur"@nl |
| ns5:academische architectuur | "Overeenkomend met de architectonische theorieën van de Europese en Amerikaanse academies voor bouwkunde."@nl |
| ns5:academische kunst | "Overeenkomend met de officiële maatstaven en principes over smaakvan Europese en Amerikaanse kunstacademies."@nl |
| ns5:academische ziekenhuizen | "Ziekenhuizen waar officieel medisch onderwijs plaatsvindt, meestal aangesloten bij een school voor verpleegkunde of een medische faculteit."@nl |
| ns5:acanthus | "Te gebruiken voor de gestileerde decoratieve motieven gebaseerd op de diepe zaagvormige en uitgeschulpte bladeren en gebogen stengels van de acanthus-plant."@nl |
| ns5:acaroïde hars | "Een gomhars die wordt verkregen uit de voet van de bladeren die in bosjes uit de stam groeien van verscheidene soorten Xanthorrhoea-bomen in Australië en Tasmanië."@nl |
| ns5:accentbelichting | "Techniek voor plaatselijke belichting om een bepaald object of gebied uit te lichten."@nl |
| ns5:accepten | "Kredietpapieren die aangeven dat de trekker op de genoemde vervaldag zal betalen; het wordt gewoonlijk toegepast bij wissels."@nl |
| ns5:accessoires | "Voorwerpen of apparaten die op zichzelf niet noodzakelijk zijn, maar die de schoonheid, het comfort of de doeltreffendheid verhogen van andere zaken zoals bijvoorbeeld kleding of auto's."@nl |
| ns5:accijnskantoren | "Wordt gebruikt voor bouwwerken waar een plaatselijke schatting of belasting werd ingenomen, van oorsprong door steden, later door vorsten, op bepaalde goederen die hun gebied binnen werden gebracht voor plaatselijke consumptie door de bewoners; vooral voorkomend van de 17e tot de 19e eeuw in Frankrijk en Italië. De term is afkomstig van de naam voor de belasting zelf. Geen Nederlands equivalent."@nl |
| ns5:accolades | "Sierelementen die boven openingen, zoals deuren of ramen, worden gebruikt en die bestaan uit ojiefbogen waarvan de apex naar boven vergroot is om een decoratieve kruisbloem te vormen."@nl |
| ns5:accordeons | "Draagbare rietorgels met toetsen- of knoppenklavier en uitschuifbare blaasbalg."@nl |
| ns5:accordion pleats | "Wijde, scherp geperste plooien die in een rij geschikt zijn met gelijke tussenruimten en allemaal in dezelfde richting gedraaid. Voor smalle gelijksoortige plooien wordt 'knife pleats' gebruikt."@nl |
| ns5:accouchement sets | "Series aardewerken eetgerei, ontworpen om verticaal in elkaar te passen in de vorm van een vaas of urn, gemaakt als geschenk voor vrouwen die zijn bevallen van een kind; ze bestaan gewoonlijk uit een soepkom op een voet, een deksel in de vorm van een bord, een mok of een kop, een zoutvaatje en een gewelfd, van gaten voorzien deksel. Ze werden gemaakt in Italië tijdens de Renaissance en vervolgens in andere delen van Europa, en waren vaak uitbundig gedecoreerd."@nl |
| ns5:accountantsverslagen | "Eindrapporten die volgen op de formele controle van de rekeningen."@nl |
| ns5:accoutrements | "Wordt gebruikt voor persoonlijke artikelen zoals gebruiksartikelen, uitrusting of tenue, vooral die van een soldaat maar met uitzondering van wapens."@nl |
| ns5:accrediteren | "Het officieel erkennen dat een instelling voldoet aan maatstaven waardoor deze in aanmerking kan komen voor het lidmaatschap van een vereniging of genootschap van soortgelijke instellingen."@nl |
| ns5:accretie | "Een geleidelijke toename of vergroting door aanwas van nieuw materiaal aan de buitenkant van een object; bijvoorbeeld de toename in omvang van een anorganische massa doordat nieuwe deeltjes aan de oppervlakte ervan worden toegevoegd, of de toename van land door het aanslibben van sedimenten."@nl |
| ns5:acculaders | "Apparaten die worden gebruikt om accu's op te laden."@nl |
| ns5:acetaal | "Een zeer kristallijne hars die tot de sterkste en stugste soorten thermoplastic behoort."@nl |
| ns5:acetaatfolie | "Een folie van celluloseacetaathars dat transparant, luchtdicht en hygiënisch is en bestendig tegen vet, olie en stof; wordt gebruikt voor fotografische film, magnetische banden en als beschermmateriaal."@nl |
| ns5:acetolyse | "Wordt gebruikt voor verscheidene simultaan verlopende procédés waarbij niet alleen één of meer acetylgroepen in een samenstelling worden gebracht maar waarbij ook door middel van hydrolyse een chemische reactie wordt veroorzaakt."@nl |
| ns5:acetylatie | "Wordt gebruikt voor verscheidene procédés waarbij één of meer acetylgroepen in een samenstelling worden gebracht door middel van een chemische reactie."@nl |
| ns5:acetyleenbranders | "Branders die worden gebruikt om het branden van acetyleengas te regelen."@nl |
| ns5:acetyleenlampen | "Lampen met een bak voor calciumcarbid, een reservoir met water en een kraantje, en een mondstuk of brander voor de ontsteking van het acetyleengas, dat ontstaat wanneer het water in contact wordt gebracht met het carbid. De term wordt ook gebruikt voor lampen met acetyleenbranders die met een centrale acetyleenbron zijn verbonden."@nl |
| ns5:acetyleenlasbranders | "Branders die werken op samengeperst acetyleengas en zuurstof. Worden gebruikt voor lassen en bewerken van staal."@nl |
| ns5:acetyleenzuurstofbranders | "Branders die acetyleen-zuurstof-mengsels gebruiken. Worden voornamelijk gebruikt voor lassen."@nl |
| ns5:Achaemenidisch | "Verwijst naar de Perzische periode in het Nabije Oosten van de stichting van het Achaemenidische Perzische rijk door Cyrus de Grote in circa 550 v. Chr. tot de nederlaag tegen Alexander de Grote in 331 v. Chr."@nl |
| ns5:Acheuléen | "Verwijst naar de periode in de Europese en Afrikaanse prehistorische ontwikkeling van stenen gereedschap in het Pleistoceen die wordt onderscheiden van de Abbevillien traditie door de evolutie van ruwe bijlen naar fijnere vuurstenen handbijlen, hakmessen, boorders, schrapers, zaagachtige messen met een zwaar getand lemmet en benen, hoornen of houten werktuigen die werden gehard door blootstelling aan vuur."@nl |
| ns5:achtbanen | "Wordt gebuikt voor ritten in attractieparken, met een zwaartekrachttreintje dat over een gesloten circuit loopt met een scherp kronkelende baan met stijle hellingen die zorgen voor plotselinge snelle afdalingen; bedoeld voor sensatiebeluste passagiers."@nl |
| ns5:achtentwintigste dynastie | "Verwijst naar de periode in Egypte van circa 404 tot 399 v. Chr. tijdens de heerschappij van koning Amyrtaios.Er is weinig bekend over de kunst en architectuur uit deze periode."@nl |
| ns5:achter | "Te gebruiken om iets te beschrijven dat zich aan die kant van een object bevindt die het tegenovergestelde is van zijn voorkant of van de belangrijkste of nuttigste kant. Gebruik 'achterkanten (delen)', uit de hiërarchie Onderdelen voor deze delen zelf."@nl |
| ns5:achteraanzichten | "Te gebruiken bij technische tekeningen van vaartuigen"@nl |
| ns5:achterbuurten | "Gebieden in steden, die veel daklozen en zwervers aantrekken en die gekenmerkt worden door veel opvangcentra, kroegen en bijzonder goedkope logementen."@nl |
| ns5:achterglasschildering | "Techniek waarbij verf in de omgekeerde volgorde, dat wil zeggen eerst de meest opvallende details en daarna pas de achtergrond, op de binnenkant van een stuk glas wordt aangebracht. Uiteindelijk moet de beeltenis vanaf de buitenkant bekeken kunnen worden."@nl |
| ns5:achtergrond | "Het oppervlakt of deel van een compositie dat het verste van de toeschouwer lijkt te zijn verwijderd en waartegen afgebeelde objecten of vormen kunnen worden waargenomen."@nl |
| ns5:achtergrondbelichting | "Verlichting van achteren en vaak van boven een voorwerp; een techniek die zowel kan worden toegepast om de randen te voorzien van highlights als om een object te kunnen scheiden van diens achtergrond."@nl |
| ns5:achtergrondpenselen | "Zachte, kameelharen borstels die worden gebruikt voor laboratoriumwerk, fotografie en fotogravures."@nl |
| ns5:achterhaarden | "Wordt gebruikt voor de delen van haarden waarop het vuur wordt gemaakt."@nl |
| ns5:achteringangen | "Ingangen naar bastions of andere buitenwerken van vestingwerken."@nl |
| ns5:achterkanten | "Wordt gebruikt voor oppervlakken of delen van objecten die tegenover die delen liggen die beschouwd worden als de voorkant of als de belangrijkste of nuttigste oppervlakken. Als bijvoeglijk naamwoord dat de plaats van iets dat aan of bij de achterkant gelegen is aangeeft wordt 'achter' gebruikt. Voor de delen van meubilair die de ruggen van de zittende personen ondersteunen wordt 'rugleuningen (meubelonderdelen)' gebruikt."@nl |
| ns5:achterkoren | "Ruimten in hoofdzakelijk middeleeuwse kerken in Engeland die zich achter het hoogaltaar bevinden."@nl |
| ns5:achterladend | "Te gebruiken om vuurwapens te beschrijven die aan het achterste eind van de loop geladen worden."@nl |
| ns5:achterladers | "Vuurwapen dat van achteren geladen wordt."@nl |
| ns5:achterlichten | "Lichten, meestal rood, geplaatst aan de achterkant van een voertuig en dienst doen als waarschuwing."@nl |
| ns5:achteroverhellende muren | "Muren die gaan hellen naarmate ze hoger worden."@nl |
| ns5:achterplanken | "De plank of planken die de achterkant vormen van een kast, en die soms boven de bovenkant uitsteken."@nl |
| ns5:achterplaten | "Plaatjes die als zetting dienen voor knoppen of handvatten en zijn bevestigd tussen deze knoppen of handvaten en de kasten waaraan ze zijn bevestigd."@nl |
| ns5:achterstukken | "Achterste gedeelte van de loop van een vuurwapen waar zich de vuurkamer, waarin de lading wordt ontstoken, bevindt."@nl |
| ns5:achtertoneelruimten | "Theaterruimten buiten het toneel, waar zich werkruimten, kleedkamers en opslagruimten bevinden. In amfitheaters en arenatheaters omvat het vaak ruimten achter of onder de zitruimten."@nl |
| ns5:achteruitgang | "Wordt algemeen gebruikt als term voor beschadigingen of bederf of voor achteruitgang in kwaliteit, hoedanigheid of toestand."@nl |
| ns5:achterwerk | "Wordt gebruikt als verzamelnaam voor de delen van een boek die volgen op de hoofdtekst, zoals appendices, noten of registers."@nl |
| ns5:achterwerker | "Een betrekkelijk lage kwaliteit baksteen die wordt gebruikt achter een andere baksteen of achter ander metselwerk."@nl |
| ns5:achthoekige spitsen | "Spitsen met acht zijden, waarvan vier zijden evenwijdig lopen aan de vier zijden van de torenromp."@nl |
| ns5:achtknopen | "Knopen die in een end worden gelegd om te voorkomen dat deze uit een blok of oog zouden slippen."@nl |
| ns5:achtledige gewelven | "Geribde gewelven verdeeld in acht gewelfscellen."@nl |
| ns5:achtriemsgieken | "Wedstrijdgiek, lange zeer smalle ranke boot met zo weinig mogelijk diepgang, voor en achter uitlopend in een steven en plaats biedend aan acht roeiers."@nl |
| ns5:Achtste Dynastie | "Verwijst naar de periode in Egypte van enige tijd na het einde van de Zesde Dynastie, circa 2150, tot circa 2130 v. Chr. Gewoonlijk worden de Zevende Dynastie en de Achtste Dynastie in de bronnen samen gerangschikt. Er is weinig bekend over kunst en architectuur in deze periode."@nl |
| ns5:Achttiende Dynastie | "Verwijst naar de periode in Egypte van circa 1540 tot 1292 v. Chr. De periode kenmerkt zich door een herleving van de kunsten en een terugkeer naar de tradities van het Middel Rijk, alsmede artistieke vernieuwingen zoals de revolutionaire veranderingen in de Amarna-periode, en een zeer hoog niveau van vakmanschap. Tot de kunstwerken behoren veel bewaard gebleven koninklijke standbeelden, de reliëfversieringen van een groot aantal graftomben en tempels, en fijn bewerkte kunstnijverheid."@nl |
| ns5:achttienkaraatsgoud | "Goud dat 18 delen goud bevat op 6 delen legeringsmetaal."@nl |
| ns5:acorn-klokken | "Negentiende-eeuwse Amerikaanse klokken waarvan de vorm in grote lijnen op een eikel lijkt en die voorkomen in variaties voor op de plank, schoorsteenmantel en voor aan de muur."@nl |
| ns5:acquisitie | "Het verkrijgen van materiaal voor een bibliotheek, documentatiecentrum, archief of andere collectie, inclusief selectie, bestellen en verkrijging door ruil of gift."@nl |
| ns5:acrobaten | "Personen die de acrobatiek beoefenen of erin zijn opgeleid."@nl |
| ns5:acrofonie | "Het benoemen van een letter met een woord dat met die letter begint."@nl |
| ns5:acrostichons | "Korte gedichten of stukjes proza waarvan de eerste letters van de opeenvolgende regels samen een woord, een zinsnede of een motto vormen."@nl |
| ns5:acroteriën | "De figuren of ornamenten op de onderste hoeken of apex van een gevelveld, deze worden in het algemeen gesteund door plinten."@nl |
| ns5:acryl | "Een kleurloze, transparante, thermoplastische, synthetische hars gemaakt door de polymerisatie van acrylzuur derivaten; wordt gebruikt voor hechtmiddelen, verharders, beschermlagen, vernis en als een bindmiddel in verven."@nl |
| ns5:acrylverfschilderingen | "Schilderingen gemaakt met acrylverf."@nl |
| ns5:acteurs | "Personen die een rol spelen in toneelstukken om een personage uit te beelden of om de karakterisering aan het publiek te tonen."@nl |
| ns5:actieturbines | "Turbines waarin de rotor wordt aangedreven door vloeistofstralen die direct tegen de bladen aanstoten."@nl |
| ns5:actieve zonverwarming | "Wordt gebruikt voor zonverwarmingssystemen die mechanische apparatuur en bouwelementen bevatten om warmte op te vangen en te transporteren. Gebruik 'passieve zonverwarming' voor zonverwarmingssystemen zonder mechanische hulpmiddelen."@nl |
| ns5:actinografen | "Actinometers die gegevens vastleggen."@nl |
| ns5:actinometers | "Alle instrumenten die worden gebruikt om de intensiteit van stralingsenergie te meten, vooral van de zon."@nl |
| ns5:Action painting | "Verwijst naar de term die wordt gebruikt voor het werk van abstract expressionistische schilders zoals Jackson Pollock en Willem de Kooning. De stijl kenmerkt zich door het gebruik van impulsieve en energieke penseelstreken die de psychische toestand van de kunstenaar weergeven en door de nadruk op het kunstwerk als de arena waarin de schilderdaad wordt verricht."@nl |
| ns5:activeringsanalyse | "Een onderzoeksmethode voor het zoeken van chemische elementen in een materiaal door het materiaal te beschieten met neutronen, met geladen deeltjes zoals protonen, of met gammafotonen."@nl |
| ns5:Act of Parliamentklokken | "Britse hangklokken met slingers, uit de tweede helft van de 18e eeuw, met grote wijzerplaten en houten kasten, meestal gemaakt voor openbare ontmoetingsplaatsen zoals herbergen."@nl |
| ns5:actuarissen | "Personen die zijn geschoold in wiskunde en statistieken en die zich bezighouden met het berekenen van verzekering- en lijfrentepremies, reserves en dividenden."@nl |
| ns5:ada | "Afrikaanse draagzwaarden met lange stalen klingen, die de macht van de heersers van Benin symboliseren; traditioneel wordt er bij openbare gelegenheden een gedragen door een zwaarddrager die de oba (koning) en soms bepaalde stamhoofden vergezelt. In het verleden werden zij ook gebruikt als executiezwaarden."@nl |
| ns5:Adam-stijl | "Verwijst naar de stijl die wordt vereenzelvigd met de in Schotland geboren architect Robert Adam (1728-1792), en die gangbaar was in Groot-Brittannië van 1760 tot 1790. Deze stijl, geïnspireerd door de archeologische opgravingen in Herculaneum en Pompeii, kenmerkt zich door strenge maar verfijnde klassieke vormen, symmetrie, detaillering en geometrische precisie."@nl |
| ns5:Adangme | "Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in Ghana."@nl |
| ns5:addenda | "Gedrukte bijlagen of toevoegsels bij een tekst die reeds is gezet"@nl |
| ns5:additieve kleurmenging | "Een mengsel van gekleurd licht, zo genoemd omdat bij het combineren van kleuren het mengsel steeds lichter wordt."@nl |
| ns5:additieve systemen | "Fotografische procédés waarbij een beeld in kleur wordt vastgelegd door drie opnamen van het tafereel te maken op een monochrome plaat, waarbij op elke opname één van de drie primaire kleuren (rood, groen en blauw) gefilterd wordt. Het beeld is zichtbaar doordat de afzonderlijke opnamen weer in register bij elkaar worden gevoegd, waarbij elke opname wordt getoond in het licht van de eigen opname; zo wordt de rode opname getoond met rood licht."@nl |
| ns5:adel | "De hogere klasse binnen de aristocratie waarvan titels, bezit, en privileges worden behouden en doorgegeven via overerving. Gebruik 'edelen (aristocraten)' voor individuele leden van de adel."@nl |
| ns5:adelaarsconsoletafels | "Consoletafels die door een adelaarsconsole worden ondersteund."@nl |
| ns5:adelaarskazakken | "Kazakken uit Karabagh (Kaukasus) met een patroon van één of meer grote bloemmotieven die fungeren als medaillons."@nl |
| ns5:adellijke personen | "Mensen van adel."@nl |
| ns5:adenkums | "Stampbuizen gemaakt van kalebassen, die worden bespeeld door de Ashanti uit Ghana."@nl |
| ns5:aderen | "Schilderen op zodanige wijze dat een patroon ontstaat dat generfd lijkt, of op steen of hout lijkt."@nl |
| ns5:adeudeus | "Boogharpen met een slank langwerpig lichaam en vijf of zes snaren, oorspronkelijk ontwikkeld en bespeeld door de Teso in Oeganda en Kenia."@nl |
| ns5:à deux crayons | "Een tekentechniek waarbij meestal van rood krijt en zwart krijt of houtskool gebruik wordt gemaakt."@nl |
| ns5:adhoc-isme | "Term bedacht door de architectuur-historicus Charles Jencks om een ontwerp te beschrijven dat niet door het formuleren van nieuwe oplossingen voor problemen is ontstaan, maar door het samenvoegen van reeds bestaande elementen om zo tot een nieuw resultaat te komen."@nl |
| ns5:adinkra | "Bestempelde stof van de Ashanti in Ghana."@nl |
| ns5:adire | "Door de Yoruba (Nigeria) met indigo geverfde stof, voorzien van gestempelde, geschilderde of gewikkelde motieven verkregen door uitsparing."@nl |
| ns5:Adirondack guideboats | "Te gebruiken voor lichte, schuin afgekante, voor en achter gelijke 'guideboats', afkomstig uit het gebied rond de Adirondack Mountains in de Amerikaanse staat New York. Ze zijn 4 tot 5,5 m lang, uitgerust met een juk, hebben een platte bodem en worden net zoals een dory om een van nature gekromd spant beplankt; de beplanking is meestal gladboordig of karveelwerk."@nl |
| ns5:Adirondackstoelen | "Rechte stoelen waarbij zitting en rugleuning uit latten bestaan. Het is onbekend of ze afkomstig zijn uit het Adirondackgebergte."@nl |
| ns5:adjuvans | "Een materiaal dat, bij toevoeging aan een medicijn of een ander middel, de werking ervan bevordert of anderszins op een voorspelbare manier beïnvloedt."@nl |
| ns5:administrateurs | "Werknemers die zich bezighouden met het voorbereiden, afschrijven, systematiseren en bewaren van geschreven berichten en documenten, het verspreiden van informatie of het verzamelen van rekeningen, vaak in een kantoor."@nl |
| ns5:administratie | "Alle zaken en handelingen die betrekking hebben op het beheer van een organisatie, met name in verband met het budget, het personeel en de productie. De term administratie wordt in engere zin ook gebruikt voor al de schriftstukken die tot een dergelijk beheer behoren."@nl |
| ns5:administratiegebouwen | "Gebouwen waar het centrale bestuur en de administratie van organisaties is gehuisvest. Gebruik 'regeringsgebouwen', 'provinciehuizen' en 'gemeentehuizen' voor dergelijke gebouwen van respectievelijk de rijks-, provinciale- en gemeentelijke overheid."@nl |
| ns5:admiraals | "Officieren met de hoogste rang in de marine."@nl |
| ns5:admiraaltapijten | "Spaanse tapijten met acht- of zeshoekige ornamenten, of met trapgewijs geplaatste ruiten,of met een ster in een ruit; ook met wapenschilden en niet-islamitische motieven zoals dieren of mensen; motieven afgeleid van Perzische of Anatolische tapijten."@nl |
| ns5:admiraalzeilen | "Term die thans nog uitsluitend voorkomt bij de zeilsport. Het is het gezamenlijk varen in formatie van jachten, sloepen e.d. onder leiding van één der schepen. Eertijds (en in de Lage Landen reeds bekend uit de `14e eeuw), geschiedde het admiraalzeilen (of in admiraalschap zeilen) van koopvaardijschepen uit nood, tot onderlinge beveiliging en verdediging."@nl |
| ns5:admiraliteitscolleges | "In de Nederlanden (onder de Bourgondiërs en Habsburgers en daarna tot het einde va de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden) bestuurscolleges, die zich bezig hielden met het beheer, vooral op logistiek gebied, van de marine."@nl |
| ns5:admiraliteitslegering | "Een legering bestaande uit ongeveer 70% koper, 1% tin en voor het overige zink."@nl |
| ns5:adobe | "Steen gemaakt van aarde of dergelijk binder en soms zand of stro, die niet is gebakken maar in de zon is gedroogd."@nl |
| ns5:adolescenten | "Mensen in de overgangsfase tussen jeugd en volwassenheid, meestal tussen de 13 en 17 jaar."@nl |
| ns5:adolescentie | "Overgangsfase tussen kindertijd en volwassenheid in de fysieke en emotionele ontwikkeling van een levend wezen; bij mensen bestrijkt die grotendeels de tienerjaren en houdt wettelijk op zodra de officiele meerderjarigheidsleeftijd is bereikt."@nl |
| ns5:adoptianisme | "Leer waarbij Jezus de zoon van God is geworden door verheffing na zijn geboorte."@nl |
| ns5:adresboeken | "Boeken die lijsten met huisadressen bevatten, meestal op alfabetische volgorde."@nl |
| ns5:adresboeken | "Opsommingen van namen, adressen en andere gegevens van specifieke groepen personen of organisaties; komen voor in alfabetische of grafische vorm."@nl |
| ns5:adreskaarten | "Kleine kaarten die sinds de 19e eeuw worden gemaakt, en waarop de naam en het adres van een bedrijf en van één van de vertegenwoordigers staan; meer bedoeld ter informatie dan als reclame. Voor kleine gedrukte vellen papier of kaarten met daarop handelsadvertenties, die werden gebruikt van de 17e tot en met de 19e eeuw, wordt 'handelskaarten' gebruikt. Voor kaarten die later zijn gemaakt en die als advertentie worden verspreid wordt 'reclamekaarten' gebruikt."@nl |
| ns5:adsorptie | "Het opnemen van gasmoleculen, opgeloste substanties of vloeistoffen door de oppervlakken van vaste stoffen en vloeistoffen waar ze mee in contact komen."@nl |
| ns5:Advent | "Christelijk religieus seizoen dat van de vierde zondag vóór Kerstmis tot Kerstmis duurt en door sommigen als een periode van bidden en vasten wordt gezien."@nl |
| ns5:adverteerders | "Zij die aanbiedingen, verzoeken of reclameboodschappen door middel van betaalde advertenties of commercials publiceren, door eigen producties of door producties te kopen van anderen."@nl |
| ns5:advertenties | "Openbare aankondigingen of betaalde mededelingen, met name in drukvorm. Gebruik `reclameboodschappen' voor mededelingen die zijn betaald door een adverteerder en die op de radio of de televisie worden uitgezonden."@nl |
| ns5:adviesjachten | "Snelvarend schip dat wordt gebruikt voor het overbrengen van berichten, personen, in beperkte mate goederen of voor het uitvoeren van verkenningen ten behoeve van een oorlogsvloot of een regering."@nl |
| ns5:adviseren | "Het geven van advies en soms andere dienstverlening door professionele mensen op het gebied van hun eigen expertise."@nl |
| ns5:adviseren | "Te gebruiken in algemene zin voor het geven van advies, raad of aanbevelingen."@nl |
| ns5:adviseurs | "Te gebruiken voor personen die hetzij op niet-professionele, hetzij in officiële of professionele context advies geven, meestal op lopende basis. Gebruik 'consultants' voor personen die deskundig advies geven over meestal specifieke onderwerpen of problemen waarin zij zijn gespecialiseerd of geschoold."@nl |
| ns5:adytons | "Kleine binnenkamers grenzend aan of binnenin de naos, te vinden in sommige oude Griekse tempels."@nl |
| ns5:adze-hatchets | "Gereedschap met twee bladen waarvan het grote blad de vorm van een handbijl heeft en het kleine blad de vorm van een dissel. Te onderscheiden van 'hatchet-adzes', waarvan het disselvormige blad het grootst is."@nl |
| ns5:aedes | "Wordt alleen gebruikt in antiek Romeinse context, wanneer er onderscheid wordt gemaakt tussen een heilige omsloten ruimte (een tempel geheten) en het gebouw binnen de omsloten ruimte waar een cultusafbeelding of de schat van een godheid in wordt bewaard."@nl |
| ns5:aediculae | "Wordt gebruikt voor nissen of kleine kapellen, vaak bedoeld voor beeldhouwwerken of raamwerken rond deuren of ramen die worden gevormd door zuilen, uitkragingen of pilasters, die een fronton of afdak ondersteunen."@nl |
| ns5:aeneolithisch | "Verwijst naar de periode en cultuur die wordt geassocieerd met de overgangsfase tussen Steentijd en Bronstijd. Sommige geleerden onderscheiden deze periode van de chalcolithische door aeneolithisch te rangschikken onder het laat-neolithisch, toen koperen en vuurstenen gereedschappen naast elkaar werden gebruikt, en het chalcolithisch te beschouwen als de overgangsfase waarin brons en steen naast elkaar werden gebruikt. In de meeste literatuur wordt dit onderscheid niet gemaakt en gebruikt men de term 'chalcolithisch' voor de gehele periode. Een uitzondering vindt men onder Italiaanse wetenschappers, die vaak de voorkeur geven aan 'aeneolithisch'."@nl |
| ns5:Aeolisch | "Verwijst naar een bouwkundige stijl die dezelfde wortels heeft als de Ionische stijl. Deze stijl ontwikkelde zich op de eilanden en in de kustregio van de noordelijke Egeïsche Zee, maar komt ook voor in Etrurië en elders. Hij wordt zelden aangetroffen na de 5de of 4de eeuw v. Chr. en onderscheidt zich van de Ionische stijl doordat hij veel dichter bij de oosterse prototypen staat. Dit is vooral zichtbaar in de kapitelen waar voluten oprijzen uit afzonderlijke schachten."@nl |
| ns5:Aeolische kapitelen | "Wordt gebruikt voor een breed scala van kapiteelsoorten uit de Mediterrane wereld van voor de klassieke periode, die over het algemeen worden gekenmerkt door paarsgewijze, verticale, stijgende voluten."@nl |
| ns5:aeraria | "Antieke Romeinse gebouwen, waarin de staatsschatkamer, tevens het staatsarchief gehuisvest was. LNW."@nl |
| ns5:aëres | "Doeken ter bedekking van communievaten in de oosters-orthodoxe kerk."@nl |
| ns5:aerial tramways | "Wordt gebruikt voor vervoerssystemen die bestaan uit bovengelegen bedrading, kabels of rails die hangende cabines dragen en voorttrekken, meestal langs een gesloten circuit; over het algemeen om passagiers langs stijle hellingen of over diepe dalen of watermassa's heen te vervoeren."@nl |
| ns5:aërodynamica | "Fysieke krachten die verband houden met de beweging van de lucht en ander gasvormige vloeistoffen, waaronder ook de krachten die op lichamen worden uitgeoefend als ze door dergelijke vloeistoffen heen bewegen of als dergelijke vloeistoffen tegen of rondom andere lichamen heen bewegen."@nl |
| ns5:aërofonen | "Geluidsmiddelen die geluid voortbrengen door lucht in beweging te brengen."@nl |
| ns5:aërometers | "Instrumenten voor het vaststellen van het gewicht of de dichtheid van lucht of andere gassen."@nl |
| ns5:aëronautische kaarten | "Kaarten die vooral worden gebruikt in het luchtverkeer, waarop de bodemkenmerken die voor de navigatie van belang zijn staan aangegeven."@nl |
| ns5:aërosol | "Een colloïdaal systeem zoals een mist of nevel, met een gas als dispersiemedium."@nl |
| ns5:aes grave | "Aanduiding voor de onhandige, zware Romeinse munten van brons gegoten, over het algemeen uit de 3e eeuw v.C.."@nl |
| ns5:aes rude | "De oudste Romeinse geldsoort die hoofdzakelijk bestond uit ruwe, onopgemaakte of niet afgewerkte klontjes brons van verschillend gewicht."@nl |
| ns5:aes signatum | "Wordt gebruikt voor oude Romeinse gegoten bronzen munten, gewoonlijk in de vorm van een baar. Ze werden voor 300 v.C. gebruikt en dateren van vóór de aes grave."@nl |
| ns5:aesthetische beweging | "Verwijst naar een Britse beweging die van invloed was op de kunst en architectuur in de jaren 70 en 80 van de 19de eeuw. Na de filosofie van l'art pour l'art achtte de aesthetische beweging de schoonheid en de autonome waarde van de kunst hoger dan didactische doeleinden, verhalende inhoud of betekenisvolle onderwerpen."@nl |
| ns5:afbeeldingendatabases | "Databases die elektronisch opgeslagen beelden bevatten zoals van kunstwerken, documenten of medische CAT-scans."@nl |
| ns5:afbranden | "Door middel van afbranden wegnemen, bijv. van verflagen, peklagen en aangroeisels."@nl |
| ns5:afdaken | "Afhellende daken, tegen een muur of gebouw aangebracht boven een open ruimte om die tegen de regen te beschutten. VDW. Gebruik 'afdaken (vrijstaand)' voor vrijstaande constructies van dit type."@nl |
| ns5:afdaken | "Vrijstaande daken op palen. VDW. Gebruik 'afdaken (aanbouwen)' voor soortgelijke kleine bouwwerken die tegen gebouwen aan zijn gebouwd."@nl |
| ns5:afdekken | "Het bedekken van bepaalde gedeelten van een ondergrond om te voorkomen dat er op wordt ingewerkt, zoals bij etsen of zeefdrukken."@nl |
| ns5:afdekplaatjes | "De beschermende plaatjes die bijvoorbeeld om sleutelgaten, lichtschakelaars en deurknoppen heen zitten."@nl |
| ns5:afdichtlat | "Dunne, smalle houtstrip die de voeg tussen twee evenwijdige platen bedekt."@nl |
| ns5:afdrukken | "Afbeeldingen op papier of ander materiaal, overgebracht door een ingeïnkte drukvorm. Te gebruiken wanneer specifiek de individuele afbeelding die het resultaat is van het afdrukken bedoeld wordt. Gebruik 'prenten' voor gedrukte afbeeldingen in het algemeen."@nl |
| ns5:afdrukken avant la lettre | "Proefdrukken die zijn gemaakt vóór toevoeging van titel en naam van de kunstenaar, of andere zaken waarvoor letters van het alfabet worden gebruikt."@nl |
| ns5:afdrukken met remarque | "Afdrukken van etsen met krabbels of schetsjes in de marges, toegevoegd om de etsnaald of het etswater te testen. Na het maken van de proefdrukken worden de krabbels of schetsjes doorgaans verwijderd. Omdat echter dergelijke afdrukken een grote waarde voor verzamelaars kregen, liet men in de 19e eeuw de remarques soms in een deel van de oplage staan."@nl |
| ns5:afdrukken na oplage | "Extra afdruk gemaakt ma de genummerde oplage."@nl |
| ns5:afdrukken voor de kunstenaar | "Afdrukken gemaakt voor de kunstenaar, voordat de oplage gedrukt wordt; soms apart genummerd."@nl |
| ns5:afena | "Afrikaanse ceremoniële zwaarden van het Asantevolk, met een gebogen stalen kling die breed is aan de punt maar taps toeloopt in de richting van het houten handvat, dat soms in goud is gevat en bestaat uit twee bollen aan weerszijden van een cilinder. Gedragen door Asante koningen en vooraanstaande stamhoofden of hun vertegenwoordigers."@nl |
| ns5:affiches | "Aankondigingen die zijn bedoeld om te worden opgeplakt als advertentie, reclame of als kennisgeving van een activiteit, doeleinde, product of dienst. Wordt ook gebruikt voor in grote hoeveelheden geproduceerde decoratieve afdrukken die zijn bedoeld om te worden opgehangen. Voor kleine gedrukte aankondigingen die zijn bedoeld om handmatig te worden uitgedeeld wordt 'strooibiljetten' gebruikt."@nl |
| ns5:affidavits | "Beëdigde, schriftelijke verklaringen, voornamelijk verklaringen die ten overstaan van een bevoegde magistraat of ambtenaar onder ede zijn afgelegd."@nl |
| ns5:affuiten | "Onderdelen of verzamelingen onderdelen die zijn bedoeld om artilleriewapens en zware kleine vuurwapens, zoals machinegeweren, te ondersteunen. Ze kunnen uiteenlopen van eenvoudige driepoten tot complexe ondersteunende, draaiende en omhoogrichtende mechanismen op kanonsdragers."@nl |
| ns5:afgeplatte schilddaken | "Wordt gebruikt voor daken met hellende zijden maar met bovenop een behoorlijk groot vlak gedeelte. Wanneer zulke daken zijn voorzien van hoekkepers, lijken ze op een stompe piramide."@nl |
| ns5:afgeschuinde bogen | "Wordt gebruikt voor bogen met een binnengewelf dat aan één kant van de boog een grotere straal heeft dan aan de andere kant."@nl |
| ns5:afgestreken voegen | "Voegen in metselwerk waaruit overtollige mortel is verwijderd door middel van een haal met een troffel."@nl |
| ns5:afgevaardigden | "Te gebruiken voor personen die zijn benoemd, gekozen of op een andere manier officieel bevoegd om te handelen in de plaats van of als vervanger voor een vorst, regeringsfunctionaris of bewindsman."@nl |
| ns5:afghaanse tapijten | "Gebreide of gehaakte doeken die bestaan uit stroken of vierkanten die aan elkaar worden genaaid of gehaakt."@nl |
| ns5:afgietsels | "Beeldhouwwerken of reproducties gemaakt door middel van gieten. Gebruik 'gietwerk' in de context van industrie en bouw."@nl |
| ns5:afhankelijke gebiedsdelen | "Administratieve instanties onderworpen aan overheersing of een hoge mate van politieke controle door een of meer buitenlandse mogendheden maar toch buiten de officiële grenzen van deze mogendheden."@nl |
| mdb:afhouder | "het jongste lid van de bemanning van een haringlogger, die helpt bij het inhalen van de reep" |
| ns5:afknippen | "Het bijwerken of afsnijden van randen, zoals delen van een foto of een gedrukte pagina."@nl |
| ns5:afkortingen | "Afgekorte woorden of verkorte uitdrukkingen die op zichzelf geen woorden vormen, maar staan voor de woorden of uitdrukkingen waar ze een afkorting van zijn. Behalve door letters weg te laten, worden afkortingen vaak gemaakt door verschillende letters te vervangen door een symbool."@nl |
| ns5:afkortzagen | "Grote zagen, voor een of twee personen, al dan niet met pistoolkolf, waarvan de tanden zo zijn gezet dat ze dwars op de houtnerf zagen."@nl |
| ns5:afkortzagen | "Zagen met een lengte van 90 tot 120 cm, met gewone tanden; worden gebruikt om bomen tot houtblokken te zagen."@nl |
| ns5:afkrabben | "Wordt gebruikt voor het verwijderen van een buitenlaag van iets, zoals het verwijderen van oorspronkelijke verf bij het restaureren van een schilderij."@nl |
| ns5:aflaat | "Kwijtschelding van de straf, inclusief boetedoening in het vagevuur, via het goddelijk recht voor alle zonden waarvan de schuld is weggenomen door het verkrijgen van het sacrament der boetedoening."@nl |
| ns5:aflaatbrieven | "Documenten die de officiële kwijtschelding door de Kerk van de tijdelijke straffen die men na vergeving van de zonden nog zou moeten doorstaan, bevestigen. In 1567 werden deze documenten van onwaarde verklaard."@nl |
| ns5:aflakken met japanlak | "De techniek van de harde-afwerkingslak waarbij vele lagen vernis worden aangebracht. Die lagen vernis bestaan uit schellak die in alcohol wordt opgelost, vervolgens wordt gepolijst en daarna wordt versierd. De afbeeldingen zijn meestal oosters qua stijl en thematiek. Oorspronkelijk werd het japanneren ontwikkeld om de echte oosterse lak, die in de tweede helft van de 17e eeuw erg populair was, te vervangen."@nl |
| ns5:aflopen | "Concave golflijnen in zuilen, waar de schacht ontspringt uit het basement of uitloopt in het kapiteel. Ook uithollingen of scheppende holen onder de echinus van sommige vroeg-Dorische kapitelen."@nl |
| mdb:afloskapitein | "die een machinist onder diens leiding bij zijn werkzaamheden helpt" |
| mdb:afloskapitein | "vervangt de kapitein in zijn taak of werkzaamheid" |
| ns5:afmeting | "Ruimtelijke maten, verhoudingen, grootte of omvang van iets."@nl |
| ns5:Afo | "Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in het noorden van Nigeria."@nl |
| ns5:aforismen | "Korte, bondige formuleringen van principes of voorschriften, waarvan de auteur dikwijls bekend is; te onderscheiden van 'spreekwoorden', hetgeen uitdrukkingen zijn die in de omgangstaal zijn ingeburgerd en dikwijls een volkswijsheid van een groep mensen of een volk uitdrukken."@nl |
| ns5:A-frame houses | "Wordt gebruikt voor huizen met stijle puntdaken die aan twee kanten doorlopen tot op de grond, meestal gebouwd als vakantiehuisjes of buitenhuizen."@nl |
| ns5:afreibalken | "Houten of metalen reien die worden gebruikt om pas aangebracht beton af te schrapen of af te vlakken. Worden gebruikt bij metselwerk."@nl |
| ns5:afrijbrikken | "Zware rijtuigen met een hoge bok en zonder kast, die zijn ontworpen om paarden te trainen voor het trekken van rijtuigen of voor het oefenen of afrijden van paarden; worden niet gebruikt voor plezierritten."@nl |
| ns5:Afrikaans | "Verwijst naar de culturen van het continent Afrika, dat wordt begrensd door de Atlantische Oceaan, de Indische Oceaan en de Middellandse Zee."@nl |
| ns5:Afro-Creools | "Te gebruiken om de werken en activiteiten te beschrijven van mensen van gecombineerd Afro-Amerikaanse en Creoolse afkomst."@nl |
| ns5:afromers | "Schuimspanen die vooral worden gebruikt voor het verwijderen van de room die bovenop de melk ligt."@nl |
| ns5:afscheidingen | "Te gebruiken voor objecten die dienen om ruimten binnenshuis onder te verdelen, waarbij vaak gebruik gemaakt wordt van boekenplanken of kastjes. Gebruik 'tussenwanden' voor al dan niet permanente binnenmuren die het ene gedeelte van een gebouw van het andere afscheiden."@nl |
| ns5:afschilferen | "Het uiteenvallen in dunne, platte stukjes of laagjes."@nl |
| ns5:afschilfering | "Het afbreken of afbrokkelen van metselwerk of plaveisel bij verbindingen, barsten of randen, wat meestal fragmenten met scherpe kanten tot gevolg heeft."@nl |
| ns5:afschrijfpunten | "Stalen voorwerpen met scherpe punten die worden gebruikt voor het aftekenen van werk, voornamelijk op hardhout."@nl |
| ns5:afschrijvers | "Te gebruiken voor personen die kopieën maken, vooral zij die manuscripten, muzieknotatie of andere documenten kopieëren door ze over te schrijven."@nl |
| ns5:afschrijvingsmerken | "Een of meer merktekens waarmee voorwerpen worden beschadigd om aan te geven dat er in hun status een verandering optreedt, zoals merktekens van een aardewerkfabriek, die aangeven dat een stuk onvolmaakt of verouderd is, of merktekens over een drukplaat, die moeten garanderen dat het aantal afdrukken een van tevoren vastgestelde oplage niet overstijgt."@nl |
| ns5:afschuimen | "Het verwijderen van een substantie van het oppervlak van een vloeistof."@nl |
| ns5:afschuinen | "Het schuin afsnijden of afsteken van de rand of het uiteinde van een materiaal om te voorkomen dat een rechte hoek wordt gevormd. Gebruik in verband met meubels liever 'afschuinen'"@nl |
| ns5:afschuinen | "Wordt in verband met meubels gebruikt voor het schuin afsnijden of afsteken van de rand of het uiteinde van een materiaal om te voorkomen een rechte hoek wordt gevormd. Gebruik in andere contexten liever 'afkanten'."@nl |
| ns5:afslijten | "Wordt gebruikt wanneer materiaal verdwijnt, doordat er door veelvuldig gebruik, of door wrijving, slijpen of schrapen een verlies of een beschadiging van het oppervlak optreedt."@nl |
| ns5:afsluitingen | "Objecten of verzamelingen objecten die afscheiden, apart houden, afbakenen of dienst doen als barricades."@nl |
| ns5:afsneden | "Te gebruiken voor de plaats op geld, penningen, of medailles onder het centrale ontwerp, die vaak door een horizontale lijn ervan is afgescheiden en de datum bevat; komt meestal op de achterkant voor."@nl |
| ns5:afstand | "De hoeveelheid ruimte tussen twee punten, lijnen, oppervlakken of objecten in een geometrische ruimte."@nl |
| ns5:afstandmeters | "Verschillende instrumenten die werken op een optische basis of met radiogolven, voor het vaststellen van de afstand van een waarnemer tot bepaalde voorwerpen, bijvoorbeeld voor het richten van geschut of het scherpstellen van camera's."@nl |
| ns5:afstandslichten | "Twee of meer lichten die allebei in dezelfde horizontale richting staan en als hulpmiddel bij navigatie op zee of in de lucht worden gebruikt, zoals de lichten die een kanaal of het eind van de landingsbaan aangeven."@nl |
| ns5:afstandsthermometers | "Thermometers waarvan het warmtegevoelige element zich op een afstand bevindt van het element dat de temperatuur aangeeft."@nl |
| ns5:afstandswaarneming | "Wordt algemeen gebruikt voor het ontvangen en uitzenden van informatie met behulp van opsporingsapparatuur die op een afstand van het ontvangstinstrument is geplaatst en voor het opsporen van informatie die de reikwijdte van het menselijk vermogen te boven gaat."@nl |
| ns5:afstellen | "Het ordenen of reguleren van iets, zodat het in een juiste staat of positie wordt gebracht of bedrijfsklaar wordt gemaakt."@nl |
| ns5:afstemmen | "Het op de gewenste frequentie afstellen van geluidsapparatuur. Gebruik 'stemmen (muziekinstrumenten)' voor het op de juiste of de gewenste toonhoogte brengen van muziekinstumenten."@nl |
| ns5:afstempelingen | "Wordt gebruikt voor vernietigingstekens die op een postkantoor ambtshalve op postzegels zijn aangebracht met als doel hergebruik van de zegels te voorkomen. Gebruik `poststempels' voor officiële merktekens die informatie geven over de plaats waar en de tijd waarop een postbedrijf een poststuk heeft geaccepteerd."@nl |
| ns5:afstrijkers | "Gereedschap dat wordt gebruikt om onzuiverheden van het oppervlak van gesmolten metaal te verwijderen."@nl |
| ns5:aftikken | "Een glazen voorwerp losmaken van de blaaspijp of de punteerstaaf."@nl |
| ns5:aftimmerlatten | "Wordt gebruikt voor al dan niet bewerkte houten strips die voegen bedekken, zoals bij lambrisering."@nl |
| ns5:afval | "Stoffen of materialen die zijn afgedankt en alleen nog geschikt zijn om te worden weggegooid."@nl |
| ns5:afvalbeheer | "Het verzamelen, verwerken, hergebruiken en afvoeren van afgedankte of overtollige apparatuur, producten of materialen in welke vorm ook maar, inclusief vaste stoffen, olie, chemicaliën, vloeistoffen en gassen."@nl |
| ns5:afvalhopen | "Wordt in een archeologische of een antropologische context gebruikt voor bepaalde hopen huishoudelijk afval, die overwegend bestaan uit fecaliën, schelpen en beenderen."@nl |
| ns5:afvalproducten | "Te gebruiken voor de overgebleven of overtollige materialen of bijprodukten die niet bruikbaar zijn bij het desbetreffende werk of proces, bijvoorbeeld bij de bouw, drukkerijen, fabricage of industrie."@nl |
| ns5:afvalverwerking | "Het afdanken of weggooien van onnodig of overtollig materiaal, inclusief apparatuur, producten of materialen in welke vorm ook, olie, chemicaliën, gassen en vloeistoffen inbegrepen."@nl |
| ns5:afvalwater zuiveren | "Het behandelen van afvalwater om de ongewenste bestanddelen er van te verwijderen en het minder onaangenaam of gevaarlijk te maken."@nl |
| ns5:afvoegen | "In metselwerk, de laatste behandeling van voegen door middel van het bepleisteren van metselspecie of het aanbrengen van een plamuurachtige vulling in de voegen."@nl |
| ns5:afvoerbuizen | "Kunstmatige kanalen waarmee vloeistof of andere materie wordt geloosd of afgevoerd."@nl |
| ns5:afvoerkanalen | "Kunstmatige waterkanalen of troggen om water door te leiden."@nl |
| ns5:afvoerkanalen | "Wordt gebruikt voor kunstmatige geulen die het water wegvoeren van waterraderen, turbines of soortgelijke hydraulisch aangedreven mechanismen."@nl |
| ns5:afvoerpijpen | "De pijpleidingen waaruit het loodgieterswerk van een afvoersysteem bestaat."@nl |
| ns5:afvoertegel | "Keramische tegel, normaal in korte stukken, die wordt gebruikt voor het maken van waterafvoerbuizen."@nl |
| ns5:afwaskeukens | "Ruimten naast keukens die worden gebruikt voor het afwassen en opbergen van serviesgoed en voor het wassen van etenswaren."@nl |
| ns5:afweertekens | ""Een kruis houdt den duivel, van melk en zuivel". Een op de buitenmuur van een huis getekend kruis zou dan ook boze geesten (inclusief de duivel) op afstand houden. Tevens diende het als bescherming tegen blikseminslag. Hetzelfde geldt voor andere afweertekens die op muren zijn aangebracht."@nl |
| ns5:afwerken | "Wordt gebruikt voor procédés waarmee een voorwerp, een behandeling of een werk worden afgerond, zoals het chemisch, elektrolytisch en mechanisch aanbrengen van appretuur."@nl |
| ns5:afwerkers | "Personen die het leer afwerken."@nl |
| ns5:afwerking | "Materiaal zoals dakspanen, gevelbeplating of bevloering dat wordt gebruikt als het uiteindelijke oppervlak op of in een bouwwerk."@nl |
| ns5:afwerkingsijzerwaren | "Wordt gebruikt voor zichtbare, functionele ijzerwaren dat er afgewerkt uitziet en vaak wordt gebruikt als deel van het decoratieve ontwerp op objecten en in gebouwen en andere bouwwerken."@nl |
| ns5:afwerkingslaag | "Te gebruiken voor materialen die dienen als de laatste behandeling of deklaag van een oppervlak."@nl |
| ns5:afwijkend gedrag | "Gedrag dat van de gevestigde maatschappelijke normen, regels, maatstaven of verwachtingen afwijkt."@nl |
| ns5:afzettingsgesteente | "Gesteenten zoals zandsteen of kalksteen ontstaan door materialen afgezet als sedimenten."@nl |
| ns5:afzomen | "Het gebruik van een, twee of drie draden voor het vastzetten van een ruwe rand van stof, of het maken van een decoratieve rand, afwerking of zoom."@nl |
| ns5:agaat | "Een cryptokristallijne variant van kwarts; een gestreepte calcedoon."@nl |
| ns5:agaatglas | "Decoratief ondoorschijnend glas gemaakt door verschillende kleuren te mengen, om zo natuurlijke halfedelstenen te imiteren. Het is ook een soort kunstglas, ontwikkeld door Tiffany, dat lijkt op agaat."@nl |
| ns5:agaatglas | "Een term die in de glashandel wordt gebruikt voor een soort kunstglas, dat voor het eerst werd gefabriceerd door de New England Glass Co. in 1886. Wordt gekenmerkt door een glanzend vlekkenpatroon, verkregen door eerst het object te bedekken met een metalen kleurstof en het daarna te besprenkelen met een vervliegende vloeistof. De afwerking wordt gefixeerd door te bakken op een lage temperatuur."@nl |
| ns5:agar-agar | "Een gelatineachtig zeewierextract."@nl |
| ns5:agenda's | "Boeken om afspraken in op te schrijven, meestal tevens kalenders."@nl |
| ns5:agenda's | "Documenten, vaak in de vorm van lijsten, waarin is vastgelegd wat er moet worden gedaan, zoals overzichten van de zakelijke aangelegenheden die tijdens een vergadering besproken dienen te worden. De term wordt ook gebruikt voor programma's waarin uiteen wordt gezet volgens welk plan de besproken zaken zullen worden aangepakt."@nl |
| ns5:agenten | "Overheidsambtenaren verantwoordelijk voor het handhaven van de openbare orde en voor bepaalde minder belangrijke werkzaamheden."@nl |
| ns5:agglomeraties | "Wordt gebruikt voor grote, niet geplande clusters van stedelijke bevolking, die, als gevolg van stedelijke groei, de lokale bestuursgrenzen overschrijden."@nl |
| ns5:agglutinine | "Een substantie die individuele materialen of deeltjes tot één groep of massa verenigt; ook lijm of andere hechtmiddelen die voor dit doel worden toegevoegd aan verf op waterbasis, pastel en Oost-Indische inkt."@nl |
| ns5:aggregaat | "Inert korrelig materiaal zoals zand of grind dat, wanneer het tot een geconglomereerde massa wordt gebonden, beton of mortel vormt."@nl |
| ns5:aggregaatgebouwen | "Te gebruiken voor gebouwen waar elektriciteit en andere vormen van energie worden opgewekt voor het aandrijven van machines of voertuigen, of om stroom te leveren aan andere gebouwen in een complex; te onderscheiden van 'elektriciteitscentrales' die energie leveren op veel grotere schaal."@nl |
| ns5:agitprop | "Ontleend aan de agitatie en propaganda, bedoeld om politieke actie te inspireren. Voor de beeldende kunsten te gebruiken voor de specifieke kunstbeweging in het voormalig Sovjet Unie na de bolsjewistische revolutie."@nl |
| ns5:aglets | "Verschillende sierkoorden, -knopjes, -spelden en dergelijke die ter versiering worden gebruikt op kleding."@nl |
| ns5:agnosticisme | "Leer die het mogelijke bestaan van God bevestigt, maar ontkent dat er voldoende redenen zijn om dit wel of niet te kunnen bewijzen."@nl |
| ns5:agora's | "Open ruimten in oud-Griekse nederzettingen die werden gebruikt als marktplaatsen of algemene openbare verzamelruimten."@nl |
| ns5:agrafen | "Lange, smalle sierspelden."@nl |
| ns5:agrafen | "Sluithaakjes, vaak rijkelijk versierd, in de vorm van een haak vastgenaaid aan de ene kant van een kledingstuk of wapenuitrusting, die kan worden vastgemaakt aan een lus of ring die is vastgenaaid aan de andere kant."@nl |
| ns5:agrarische gebouwen | "Gebouwen voor de uitoefening van het boerenbedrijf. Gebruik voor bewoning in deze context 'boerderijen'."@nl |
| ns5:Ahanta | "Te gebruiken om werken te beschrijven van het gelijknamige Afrikaanse volk dat leeft in Ghana en een subgroep van de Nzema vormt."@nl |
| ns5:Ahrensburgcultuur | "Verwijst naar de Noord-Europese mesolithische periode en cultuur die bloeide rond 7000 v. Chr. Deze kenmerkt zich door een terugkeer naar technologieën behorend bij het koude klimaat dat volgde op de mildere interstadiale periode en de Hamburgcultuur, met inbegrip van een typische geweivormige bijl die de 'bijl van Lingby' wordt genoemd, afneembare harpoenpunten van gewei, harpoenachtige pijlpunten met afneembare schacht, andere herbruikbare gereedschappen en decoratieve motieven die lijken op die van de Hamburgcultuur, zoals visgraatmotieven, meanders en geometrische figuren. De cultuur verspreidde zich over het laagland dat nu de Noordzee is, van Duitsland tot Nederland en Zuidoost-Engeland. Sommige geleerden menen dat deze cultuur banden kan hebben gehad met Oost-Europa."@nl |
| ns5:aigrettes | "Rechtopstaande pluimen van de veren van een aigrette of reiger, die zijn samengeschikt als een haarversierig. Ook soortgelijke, met juwelen bezette sieraden in de vorm van veren, vooral als die op het hoofd worden gedragen."@nl |
| ns5:aiguilles | "Dunne boren die worden gebruikt om een schietgat in steen te boren of te drillen."@nl |
| ns5:Ainu | "Te gebruiken om werken te beschrijven van het kaukasoïde Japanse volk dat de oorspronkelijke bevolking vormde van de Japanse archipel, de Koerillen en een deel van het eiland Sachalin."@nl |
| ns5:airconditioning | "Bouwsystemen waarbij lucht wordt behandeld om de temperatuur, vochtigheidsgraad, zuiverheid of verdeling te regelen."@nl |
| ns5:airconditioningsapparaten | "Apparaten die binnenshuis de temperatuur, vochtigheid en soms de zuiverheid van de lucht controleren."@nl |
| ns5:air superiority fighters | "Te gebruiken voor gevechtsvliegtuigen die zijn ontworpen en uitgerust om vijandelijke luchtvaartuigen uit een bepaald luchtgebied te verwijderen en zo heerschappij over de lucht zonder belemmering van vijandelijke luchtvaartuigen te vestigen. Geen Nederlands equivalent. Zie 'gevechtsvliegtuigen'."@nl |
| ns5:ajourwerk | "Elke willekeurige vorm van decoratie die openingen, perforaties of tussenruimtes bevat."@nl |
| ns5:Aka | "Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in het noordoosten van de Democratische Republiek Congo en het zuidoosten van de Centraal-Afrikaanse Republiek."@nl |
| ns5:Aka | "Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in het noordwestelijke Ituriwoud in de Democratische Republiek Congo."@nl |
| ns5:akadinda's | "Blokxylofoons, bestaande uit 17 (voorheen 22) toetsen rustend op twee boomstammen en op hun plaats gehouden door twee kragen die uit de onderkant van de toetsen zijn gesneden; oorspronkelijk ontwikkeld en bespeeld door de Ganda in Oeganda."@nl |
| ns5:akeleibekers | "Bekers op voet, vaak met een driepasvormige voet, een gegoten balustervormige stam en een gedreven cuppa. Zo genoemd vanwege de gelijkenis met de bloem van de akelei."@nl |
| ns5:aken | "Nederlands of Duits sleep- of zeilschip voor vervoer van massagoederen."@nl |
| ns5:aketons | "Effen, doorgestikte of gewatteerde lagen textiel of leer, vaak zonder mouwen, die werden gedragen onder metalen wapenrustingen of als enige beschermende kledingstuk; waren in gebruik vanaf op zijn laatst de 12e eeuw tot het begin van de 15e eeuw."@nl |
| ns5:Akkadisch | "Verwijst naar de periode en stijl in Mesopotamië van circa 2340 tot 2150 v. Chr., tijdens de regeerperiode van de dynastie die werd gesticht door Sargon van Akkad. De stijl kenmerkt zich door gevoel voor realisme en een hoog artistiek-technisch niveau."@nl |
| ns5:akkerbouw | "Tak van de landbouw die zich bezighoudt met het bewerken van land, onderhoud van grond en de verbetering, productie en het beheer van veldgewassen."@nl |
| ns5:akkerbouwkundigen | "Specialisten op het gebied van de akkerbouw."@nl |
| ns5:akoestische interferometers | "Instrumenten die de versnelling en verzwakking meten van geluidsgolven in een gas of een vloestof door te kijken naar het interferentiepatroon dat wordt gevormd door twee golven die worden geproduceerd door dezelfde bron."@nl |
| ns5:akoestische isolatie | "Isolatie in een gebouw die de doorgang van geluidsgolven tegengaat."@nl |
| ns5:akoestische tegel | "Elke tegel die bestaat uit materialen met de eigenschap geluidsgolven te absorberen."@nl |
| ns5:akoestische uitrusting | "Omvat voorwerpen die worden gebruikt bij het onderzoek van geluid en om geluid over te brengen."@nl |
| ns5:akoestische zolderingen | "Plafonds bedekt met een materiaal dat ontworpen is om geluid te absorberen."@nl |
| ns5:Akoko | "Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in het zuiden van Nigeria, een noordoostelijke subgroep van het Yorubavolk."@nl |
| ns5:akonkromfi | "Met koper beslagen prestigieuze X-framestoelen van het Afrikaanse Asantevolk, met armleuningen een ajour bewerkte rug en diagonaal gekruiste poten; de vorm van de poten is afgeleid van Europese vouwstoelen."@nl |
| ns5:akrolieten | "Beeldhouwwerken waarbij de uiteinden van het lichaam van steen zijn gemaakt en de torso van ander materiaal, meestal hout."@nl |
| ns5:akropolissen | "De hoger gelegen en meestal versterkte delen van oude Griekse steden, met doorgaans tempels en een aantal openbare gebouwen, en gebruikt als toevluchtsoorden."@nl |
| ns5:akten | "Meestal gewaarmerkte documenten waarin een eigendomsoverdracht wordt vastgelegd, met name met betrekking tot onroerend goed."@nl |
| ns5:akten van borgtocht | "Wettelijke documenten waarmee een partij een tweede partij garandeert te betalen voor de schuld, de wanbetaling of het in gebreke blijven van een derde partij."@nl |
| ns5:aktetassen | "Platte, flexibele rechthoekige houders met een handvat die worden gebruikt worden voor het vervoeren van boeken, papieren en dergelijke, vaak vervaardigd van leer. Voor platte, harde, vierkante houders wordt 'diplomatenkoffertje' gebruikt."@nl |
| ns5:Aktionen | "Body art waarbij theatrale, op rituelen gelijkende elementen een belangrijke rol spelen, meestal voor een publiek uitgevoerd. Vaak wordt getracht de grenzen tussen kunst en het leven te doorbreken. Vooral in Duitsland en Oostenrijk."@nl |
| ns5:akua'mma | "Te gebruiken voor, gewoonlijk vrouwelijke, vruchtbaarheidsfiguren, abstract van vorm, met een schijfvormig hoofd, een hoog ovaal voorhoofd en meestal horizontale armen, een cilindervormige romp, borsten en navel; garanderen naar de overtuiging van de Asante in West-Afrika de bevruchting en een voorspoedige geboorte."@nl |
| ns5:alabastra | "Kleine Oud-Griekse of Romaanse vaten voor het bewaren van oliën, zalven of parfums, meestal lang van vorm, bijna cilindrisch, en rond aflopend aan de onderkant. Ze hebben ofwel geen handvaten ofwel één klein handvat aan de zijkant."@nl |
| ns5:Aladdinlampen | "Petroleumlampen die branden middels een centrale tochtbrander en een gloeikousje. De lampen zijn gebaseerd op een patent uit 1909 en zijn meestal van metaal of glas."@nl |
| ns5:alae | "Alkoven of zijruimten van het atrium in antieke Romeinse huizen."@nl |
| ns5:Alago | "Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in Nigeria."@nl |
| ns5:alameda's | "Wordt gebruikt voor schaduwrijke promenades, vaak met beplanting en zitruimte, in Spaanstalige landen en voor openbare tuinen of parken met soortgelijke kenmerken in het zuidwesten van de Verenigde Staten."@nl |
| ns5:alamorus | "Rechte fluiten die onderaan schuin zijn afgezaagd en schuin worden bespeeld; ook in lang model met halfronde klankbeker gemaakt van een kalebas. Oorspronkelijk ontwikkeld en bespeeld in de Teso- en Karamojong-gebieden in Oeganda."@nl |
| ns5:à la poupée | "Druktechniek waarbij met een kussentje of een opgerold stuk vilt kleur wordt aangebracht op bepaalde delen van de plaat."@nl |
| ns5:Albanees | "Verwijst naar de cultuur van Albanië, ofwel het tegenwoordige land op de westelijke Balkan, of de antieke provincie Albanië aan de Kaspische Zee."@nl |
| ns5:albanysleden | "Te gebruiken voor arresleden die voor het eerst werden ontworpen door James Gould uit Albany, in de staat New York, en meestal werden gekenmerkt door vloeiende lijnen en geronde of bolle kasten; vaak voorzien van kleurrijk versierde panelen."@nl |
| ns5:Albany slip clay | "Klei gebruikt door pottenbakkers om een natuurlijk zwarte of bruine glans op steengoed te krijgen."@nl |
| ns5:albarelli | "Potten, min of meer cilindrisch, maar met concave zijden, oorspronkelijk gebruikt als houders voor medicijnen, kleurstoffen en soortgelijke poeders. Vaak gemaakt van majolica of faience."@nl |
| ns5:albast | "Fijnkorrelige, marmerachtige variant van gips. De term wordt soms gebruikt voor calciumcarbonaat als het gaat om oude Egyptische artefacten."@nl |
| ns5:alben | "Liturgische gewaden met lange strakke mouwen, doorgaans van linnen. Wit in de katholieke kerk, in diverse kleuren in de Oosters-Orthodoxe kerk. Ook soortgelijke seculiere kleding gedragen in de Oudheid."@nl |
| ns5:Alberene steen | "Een blauwgrijze steen die wordt gedolven in Virginia en over het algemeen wordt gebruikt voor het vervaardigen van sierranden voor gebouwen en voor laboratoriumtafels en -gootstenen; harde varianten worden toegepast voor traptreden en vloermateriaal."@nl |
| ns5:Albertsysteem | "Kleppensysteem dat rond 1860 voor de klarinet is ontwikkeld door de Belgische instrumentenmaker Eugène Albert."@nl |
| ns5:albumine | "Een proteïne die oplost in water en alcohol en wordt verkregen uit bloed, ei of melk; wordt gebruikt in hechtmiddelen, lakken, beschermlagen en vernis en als een zuiveringsmiddel voor looizuur en emulsies in olie."@nl |
| ns5:albuminedruk | "Fotografisch procédé met albumine als bindmiddel; wordt veel gebruikt voor fotoafdrukken en soms voor lantaarnplaatjes, maar zelden voor negatieven op glas."@nl |
| ns5:albuminedrukken | "Fotografische afdrukken die albumine (eiwit) als bindmiddel hebben; altijd monochroom."@nl |
| ns5:album quilts | "Quilts bestaande uit blokken, vaak met afbeeldingen, als aandenken vervaardigd (en ook gesigneerd) door verschillende mensen. Geen Nederlands equivalent."@nl |
| ns5:albums | "Wordt gebruikt voor ongepubliceerde reeksen bladen, gebonden of los, waarin materiaal van allerlei aard bevestigd is of kan worden."@nl |
| ns5:alcazars | "Spaanse of Moorse kastelen, vestingen of versterkte paleizen."@nl |
| ns5:alchemie | "Een vorm van scheikunde en speculatieve filosofie die werd beoefend tijdens de Middeleeuwen en de Renaissance, die zich voornamelijk bezighield met het ontdekken van methoden voor het omzetten van onedel metaal naar goud en met het vinden van een universele solvent en een levenselixer."@nl |
| ns5:alchemisten | "Zij die alchemie studeren of in de praktijk toepassen."@nl |
| ns5:alcoholduplicatie | "Drukproces waarbij gebruik wordt gemaakt van moederbladen waarop een kleurloze chemische vloeistof is aangebracht, zodat de ingeslagen letters op het moederblad een kleur krijgen."@nl |
| ns5:alcoholisme | "Verslaving aan alcoholische dranken."@nl |
| ns5:alcoholisten | "Zij die die verslaafd zijn aan alcoholische dranken."@nl |
| ns5:alcoholmeters | "Instrumenten die de hoeveelheid alcohol in een vloeistof meten."@nl |
| ns5:alcoholthermometers | "Met alcohol gevulde thermometers."@nl |
| ns5:aleglazen | "Glazen bedoeld om ale of bier uit te drinken. Exemplaren uit de vroege 17e en 18e eeuw hebben vaak dezelfde vorm als een hoog wijnglas, S-vormig van lijn of met een ronde trechtervormige kelk en staand op een steel die in lengte kan variëren. De inhoud van de kelk is meestal tussen de 1 en 1½ deciliter. Moderne exemplaren hebben vaak de vorm van hoge, dunne glazen, meestal met een inhoud van 3½ deciliter, die naar beneden smal toelopen en op een massieve basis staan."@nl |
| ns5:Alemannisch | "Verwijst naar de periode en cultuur van de Alemannen, een losse confederatie van Germaanse volkeren die naar de streek van het Zwarte Woud trokken in de 3de eeuw n. Chr. en zich verder verspreidden naar de Elzas en het noorden van Zwitserland in de 5de eeuw. Zij namen hun taal en elementen van hun artistieke tradities mee."@nl |
| ns5:alembieken | "Toestellen van glas of metaal, die vroeger werden gebruikt bij het distilleren. Ze hebben de vorm van een omgekeerde kom met binnenin een gootje langs de rand, waar de gecondenseerde damp door naar beneden loopt en waar een lange, horizontaal hellende buis naar de houder voor het gedistilleerde vocht loopt."@nl |
| ns5:alettes | "In Romeinse en latere de klassieke stijl imiterende architectuur, de delen van een pijler die steunpunten van een boog vormen, en die een centraal ingewerkte zuil of pilaster flankeren die een architraaf draagt."@nl |
| ns5:alfabetblokken | "Te gebruiken voor kubusvormige voorwerpen van hout, plastic of een ander materiaal, met op één of alle zijdes een letter van het alfabet, die worden gebruikt als didactisch speelgoed."@nl |
| ns5:alfabetten | "Reeksen tekens of symbolen waarmee een taal wordt geschreven."@nl |
| ns5:algebra | "Tak van de wiskunde die algemene beweringen van verhoudingen onderzoekt, waarbij gebruik wordt gemaakt van letters en andere symbolen om specifieke wiskundige eenheden zoals verzamelingen van getallen, waarden, vectoren en reeksen weer te geven."@nl |
| ns5:algemeen belang | "Het welzijn of de voorspoed van het volk als geheel."@nl |
| ns5:algemene aannemers | "Aannemers die op een bouwterrein verantwoordelijk zijn voor het grootste gedeelte van het werk, inclusief het werk dat door onderaannemers wordt gedaan."@nl |
| ns5:algemene plannen | "Wordt gebruikt als algemene aanduiding voor tekeningen die de structuur of indeling van een schip aangeven, zowel in bovenaanzichten, zijaanzichten of doorsneden. Dit kunnen constructietekeningen zijn, gebruikt voor de bouw van een schip, of revisietekeningen gemaakt naar een bestaand schip."@nl |
| ns5:algemene verlichting | "Belichtingstechnieken waarbij een heel gebied gelijkmatig wordt verlicht, en waarbij aan de verlichting verder geen speciale eisen worden gesteld."@nl |
| ns5:alghaita's | "Schalmeien met pirouette, een lange ijzeren stift met het riet, vijf of zes vingergaten en een klankbeker; pijp en klankbeker zijn uit één stuk hout gesneden en bedekt met leer; oorspronkelijk ontwikkeld en bespeeld in West-Afrika."@nl |
| ns5:algoritmen | "Reeksen van logische procedures om problemen op te lossen in een eindig aantal stappen."@nl |
| ns5:alignment | "Lijn van opstelling."@nl |
| ns5:Ali Kosh | "Verwijst naar de periode van circa 6750 tot 6000 v. Chr. in de regio Kuzistan van het Zagrosgebergte in Iran, genoemd naar de opgravingen te Ali Kosh. De periode kenmerkt zich door goed gebouwde huizen en een ontwikkelde materiële cultuur. Deze zijn representatief voor een volledig ontwikkelde neolithische gemeenschap."@nl |
| ns5:alikruiken | "Familie van zeeslakken, m.n. de eetbare soort."@nl |
| ns5:alizanenviolet | "Een transparant violet pigment gemaakt van synthetisch purpurine. Niet blijvend genoeg voor gebruik door kunstenaars, doordat het donker of zwartig wordt bij langdurige blootstelling aan licht."@nl |
| ns5:alizariegeel | "Een dof, bruinachtig, doorschijnend geel pigment."@nl |
| ns5:alizarine | "Een oranje of rode kristallijne verbinding verkregen uit de meekrapplant, het belangrijkste kleurmiddel van meekrap; wordt tegenwoordig synthetisch gemaakt van antrachinon. Wordt hoofdzakelijk gebruikt om rode verfstoffen en pigmenten te verkrijgen."@nl |
| ns5:alkali | "Samenstellingen met sterk basische eigenschappen."@nl |
| ns5:alkali cellulose | "Cellulose, gewoonlijk afkomstig van houtpulp of katoenpluis behandeld met een alkali zoals natriumhydroxide; het wordt gebruikt om viscoserayon en andere daaruit afgeleide celluloses te produceren."@nl |
| ns5:alkalimeters | "Instrumenten voor het meten van de hoeveelheid alkali in een vaste stof of vloeistof of de hoeveelheid kooldioxide die is gevormd in een reactie."@nl |
| ns5:alkalisch glazuur | "Een keramiekglazuur met een alkali als vloeimiddel."@nl |
| ns5:alkaliteit | "Een pH-waarde hebbend die hoger is dan 7 of de eigenschappen hebbend van een alkali."@nl |
| ns5:alkannarood | "Een rode, natuurlijke verfstof gemaakt van de alkannawortel."@nl |
| ns5:alkoven | "Kleine vertrekken, grenzend aan een grotere kamer en daarvan met een deur of een gordijn afgescheiden, meestal zonder eigen uitgang en vensterlicht, gewoonlijk als slaapplaats ingericht. VDW. Gebruik 'nissen' voor uitsparingen in de dikte van muren, zodat het muurvlak op enige hoogte of breedte dieper ligt."@nl |
| ns5:alla prima | "Een olieverftechniek waarbij de eerst aangebrachte verflaag ook meteen voor het uiteindelijke effect zorgt, dit in tegenstelling tot technieken waarbij het doek laag voor laag wordt bedekt."@nl |
| ns5:alleeën | "Wordt gebruikt voor paden omzoomd met in formatie geplante bomen, gesnoeide heggen of struiken; meestal in geometrisch aangelegde tuinen of parken."@nl |
| ns5:allegorieën | "Literaire werken waarin met behulp van fictionele, symbolische figuren en handelingen waarheden of generalisaties omtrent menselijk gedrag of menselijke ervaringen worden gedebiteerd."@nl |
| ns5:allergieën | "Abnormale reacties van het lichaam op een gevoeligmakende dosering van, of het blootstellen aan, een bepaalde vreemde stof."@nl |
| ns5:allianties | "Verbonden die specifiek zijn gevormd voor geïntegreerde gezamenlijke acties van twee of meer politieke mogendheden, meestal voor een specifiek doel zoals een gezamenlijke verdediging, handel of het verkrijgen of delen van macht."@nl |
| ns5:alliantiewapens | "Huwelijkswapens waarin het wapen van de man en dat van de vrouw verenigd zijn onder het helmteken en dek- of helmkleed van de man. VDW."@nl |
| ns5:allongepruiken | "Term die wordt gebruikt voor pruiken die veel werden gedragen van de 17e eeuw tot het begin van de 19e eeuw."@nl |
| ns5:almanakken | "Meestal jaarlijkse publicaties die een grote verscheidenheid aan wetenswaardigheden of statistische gegevens bevatten. De oorspronkelijke versies bevatten ook voorspellingen over dagen, maanden en vakanties van het nieuwe jaar."@nl |
| ns5:Almerian | "Verwijst naar de neolithische stijl en cultuur in het laagland rond Almeria in Spanje, genoemd naar de opgravingen bij Los Millares in Andalusië, die zich kenmerkt door nederzettingen binnen versterkte muren, vaak gebouwd op een klip die uitkijkt over een rivier, waar werd begraven in stenen graftomben die vaak waren voorzien van daken van draagstenen, en mogelijk artikelen zoals struisvogeleieren die werden ingevoerd uit Afrika."@nl |
| ns5:almucia | "Middeleeuwse kap, lijkend op een monnikskap."@nl |
| ns5:aloalo | "Hoge houten sculpturen van de Mahafaly, in kleine groepen bij tombes geplaatst en voorzien van houtsnijwerk in de vorm van menselijke en dierlijke figuren en opengewerkte geometrische patronen."@nl |
| ns5:alpaca's | "Zuid-Amerikaans bergschapen, kleine lama."@nl |
| ns5:alpacawol | "Te gebruiken voor haar van de alpaca (kleine lama)."@nl |
| ns5:alpenkaarsenstandaarden | "Voorwerpen met een smeedijzeren standaard, vaak versierd, en daarboven een horizontale, platte ring met een veer waar iets in vast kan worden geklemd. Ze zouden oorspronkelijk bedoeld kunnen zijn voor een toorts of flambouw in plaats van een kaars."@nl |
| ns5:alphabet quilts | "Quilts met de letters van het alfabet en soms met afbeeldingen ter illustratie, b.v. een appel bij de letter A. Geen Nederlands equivalent."@nl |
| ns5:alphoorns | "Houten trompetten met een cilindrische of conische boring; oorspronkelijk ontwikkeld en bespeeld in de Alpen."@nl |
| ns5:alpiene tuinen | "Rotstuinen waarin voornamelijk alpenplanten groeien en die dikwijls watervalletjes of vijvers bevatten."@nl |
| ns5:als waarschuwing bedoelde verhalen | "Meestal voor kinderen bedoelde verhalende teksten of gedichtjes waarin wordt gewaarschuwd voor de gevolgen van slecht gedrag of dwaasheid of waarin dergelijk gedrag wordt berispt; wordt ook, op verschillende vakgebieden, gebruikt voor teksten waarin wordt gewaarschuwd tegen eventuele methodologische valkuilen."@nl |
| ns5:altaarfronten | "Gebeeldhouwde, beschilderde, geborduurde of op andere wijze gedecoreerde panelen of draperieën die de voorkant van christelijke altaren bedekken."@nl |
| ns5:altaarhekken | "Lage hekken of barrières voor het altaar die de officiërende geestelijken scheiden van de andere gelovigen."@nl |
| ns5:altaarkleden | "Bedekkingen van stof, vaak met decoratieve randen en borduurwerk, gebruikt voor altaren."@nl |
| ns5:altaarkruisen | "Op een altaar geplaatst kruis."@nl |
| ns5:altaarschermen | "Wordt gebruikt voor de hekken die de altaarruimte van de ruimte erachter scheiden. Te onderscheiden van 'reredoses' die visueel met het altaar verbonden zijn en een onderdeel kunnen zijn van de binnenkant van het altaarscherm."@nl |
| ns5:altaarstukken | "Religieuze beeldende werken op, boven of achter altaren van christelijke kerken."@nl |
| ns5:altaartafels | "De dekbladen van het altaar."@nl |
| ns5:altaartomben | "Wordt gebruikt voor graftombes of monumenten in tombes waarvan de plaats of de versiering doet denken aan altaren."@nl |
| ns5:altaarvelums | "Vaandel dat gedurende de preek voor de monstrans op het altaar wordt geplaatst."@nl |
| ns5:altaren | "Wordt gebruikt voor constructies waarop religieuze offerandes worden gedaan. Omvat zowel kleine, tafelachtige bouwsels als grotere, vrijstaande constructies die zich buiten bevinden. Voor het oppervlak waaraan communie wordt gevierd in protestantse kerken wordt 'Avondmaalstafels' gebruikt."@nl |
| ns5:althoorns | "Koperblaasinstrumenten met kleppen behorend tot de kornetfamilie, met een altbereik; met conische boring, middelgrote klankbeker en een ongeveer twee meter lange buis, gedraaid in de vorm van een tuba, orkestrale trompet of helikon. De grondtoon is meestal Es of F."@nl |
| ns5:altviolen | "Violen, een kwint lager gestemd de meest voorkomende en hooggestemde viool uit de vioolfamilie, qua bouw daaraan identiek, maar met groter klankkast en langere snaren."@nl |
| ns5:altviolisten | "Te gebruiken voor personen die de altviool of de viool bespelen."@nl |
| ns5:aluin | "Kleurloos tot wit kristallijn dubbelzout van kalium- en aluminiumsulfaat; wordt gebruikt voor diverse doeleinden waaronder het bewerken van leder en textiel, het stijven van papier, als beitsmiddel in (textiel)verven en als een waterzuiveringsmiddel."@nl |
| ns5:aluminiseren | "Het aanbrengen van een aluminium deklaag, bijvoorbeeld op ijzer- en staalplaat."@nl |
| ns5:aluminium | "Te gebruiken voor het zuivere metaalelement met het symbool Al en het atoomnummer 13. Het metaal is hard, sterk, en zilverwit van kleur. Wordt ook gebruikt voor dit metaal wanneer het wordt bewerkt en gevormd om, meestal in combinatie met andere stoffen, voorwerpen en materialen te maken."@nl |
| ns5:aluminiumbrons | "Een koper-aluminiumlegering met aluminium als het belangrijkste legeringselement."@nl |
| ns5:aluminiumdrukken | "Aluminiumplaten als drukvorm in plaats van steenplaten."@nl |
| ns5:aluminiumhoudend cement | "Cement gemaakt van bauxiet met een hoog percentage aluminium, gewaardeerdvanwege zijn snelle harding en zijn krachtige eigenschappen."@nl |
| ns5:aluminiumpapier | "Zilverachtig gekleurd papier met een laag aluminiumpoeder."@nl |
| ns5:aluminiumpoeder | "Een soort bronspoeder dat is gemaakt van puur aluminium of een aluminiumlegering; wordt algemeen gebruikt als pigment in industridle verf, inkt, plastic en dichtingsmateriaal en als een beschermlaag voor textiel."@nl |
| Skipped 20,446 rows |
|---|
| ns5:wouden | "Verwijst in historisch opzicht naar gebieden die onder toezicht van vorsten vallen en voor koninklijke activiteiten worden gebruikt en waarop het gewoonterecht niet van toepassing is; tegenwoordig wordt deze term gebruikt om uitgestrekte boomrijke gebieden aan te duiden, hetzij in natuurlijke staat, hetzij aangelegd, die worden gebruikt voor houtproductie of niet worden beheerd, en worden gekenmerkt door een wildernis van dichte begroeiing en wilde dieren."@nl |
| ns5:Woyo | "Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in de provincie Cabinda in Angola, de regio Kinshasa in de Democratische Republiek Congo, en in Brazzaville in Congo."@nl |
| ns5:W-plannen | "Wordt gebruikt voor grondtekeningen op schaal van een W-systeem; hieronder kunnen ook aanverwante kleine aanzichtschetsen vallen. Gebruik 'W-tekeningen' voor andere tekeningen van W-systemen."@nl |
| ns5:wrappers | "'Double pieces' ter versteviging van het vizier, bestaande uit een plaat die is gevormd naar het onderste gedeelte van het vizier en de kin. Ze worden met een riem rond de nek aan de helm bevestigd en vastgegespt aan de achterkant. Ontworpen voor armetten en dichte helmen en gebruikt in steekspelen en toernooien."@nl |
| ns5:wrijfhouten | "Houten balken die aan een touw langs de buitenkant van een vaartuig worden gehangen om het boord bij het meren tegen een kade of stijger of langszij komen van een ander schip tegen schade te beschermen."@nl |
| ns5:wrijfprenten | "Beeldende werken gemaakt door een materiaal zoals papier of stof op een reliëf te leggen en er vervolgens met een schrijfmateriaal over heen te wrijven."@nl |
| ns5:wrijfstenen | "Voorwerpen die meestal van marmer of glas zijn gemaakt, een ronde bovenkant en een platte onderkant hebben en worden gebruikt om pigmenten tegen een vastgezette schuurplaat fijn te wrijven."@nl |
| ns5:wrijftrommen | "Trommen met een trommelvel met 1 of 2 gaten; bespeeld met de hand, of met een stuk leer of stof, ook met een touw of een stokje."@nl |
| ns5:wrijvingslassen | "Procédé waarbij thermoplastische materialen worden onthard en aan elkaar worden gelast met behulp van door wrijving verkregen hitte."@nl |
| ns5:wrijvingsvergrendelingen | "Elk type (snap)slot dat door middel van wrijving op zijn plaats wordt gehouden wanneer het wordt gekoppeld aan zijn sluitkommen."@nl |
| ns5:wringbalansen | "Balansen voor het meten van lichte gravitatie-, elektrostatische- of magnetische krachten door de hoeveelheid torsie op een dunne, gedraaide metaaldraad vast te stellen."@nl |
| ns5:writing-arm Windsorstoelen | "Elke Windsorstoel die aan een kant in plaats van een standaard armleuning een gevormd, plat blad heeft dat als schrijfondergrond wordt gebruikt."@nl |
| ns5:wrongelmessen | "Messen met verschillende vormen die worden gebruikt voor het snijden van zachte wrongel in blokjes zodat de afvoer van wei wordt bevorderd. Gebruik 'kaasmessen (voedselbereidingsgereedschap)' voor grote spatels die worden gebruikt voor het opsplitsen van gestremde melk."@nl |
| ns5:W-systemen | "Systemen die gebouwen en complexen van verwarming, ventilatie en airconditioning voorzien."@nl |
| ns5:W-tekeningen | "Wordt gebruikt voor tekeningen van W-systemen of delen daarvan. Gebruik een meer gedetailleerde term zoals '1. W-plannen (aanvoer) 2. rioleringsplannen (afvoer)' voor specifiek op schaal gemaakte plattegronden."@nl |
| ns5:wudu | "Islamitische rituele wassingen die worden vereist vóór de dagelijkse vijf gebeden waarbij het gezicht, de neusgaten, het hoofd, de handen,de onderarmen, de voeten en de enkels met water worden gewassen."@nl |
| ns5:Wukari | "Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in het noorden van Nigeria."@nl |
| ns5:wulken | "Kinkhoorn, m.n. de soort Buccinum undatum, algemeen langs onze stranden"@nl |
| ns5:wunkirmian | "Grote houten opscheplepels met gebeeldhouwde handgrepen, meestal in de vorm van een mensenhoofd, huisdier of ornament, die door de Dan en naburige volkeren in Liberia bij feestelijke gelegenheden worden gebruikt en als symbool van gastvrijheid en vrijgevigheid dienen."@nl |
| ns5:Wute | "Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in de Cameroon Grassfields in Kameroen."@nl |
| ns5:wyldsjitterkes | "Een Friese boot uitgerust voor de jacht (‘wildschieter’). Het was uitgerust met een groot ganzenroer dat op de voorsteven werd gelegd."@nl |
| ns5:xenodochia | "Wordt gebruikt voor gelegenheden die zorg en onderdak bieden aan pelgrims en vreemdelingen, vooral in de periode van de klassieke oudheid tot de Middeleeuwen."@nl |
| ns5:xeriscapes | "Wordt gebruikt voor tuinen of landschappen die zo zijn aangelegd dat, dankzij hun specifieke vegetatie, de toepassing van bepaalde beplantingstechniekenen en het gebruik van irrigatiesystemen die een geringe watertoevoer verdragen, het water op een laag peil blijft."@nl |
| ns5:xerografie | "Een droog, niet-chemisch fotokopieerprocédé waarbij een elektrostatisch beeld na blootstelling achterblijft en ontwikkeld wordt door het afzetten van een kleurstof."@nl |
| ns5:xerografische kopieën | "Kopieën die zijn gemaakt door middel van xerografie."@nl |
| ns5:xeroradiografie | "Radiografie waarbij gebruik wordt gemaakt van een plaat die voorzien is van een speciale laag, en waarmee een foto ontwikkeld kan worden zonder het gebruik van vloeibare chemicaliën."@nl |
| ns5:X-framepoten | "X-vormige poten gebaseerd op Romeins stoelontwerp, die worden gebruikt op Federaal en ander door de oudheid geïnspireerd meubilair."@nl |
| ns5:X-framestoelen | "Stoelen met een X-vormig frame, die vaak opvouwbaar zijn."@nl |
| ns5:xiao | "Rechte fluiten van een enkele bamboebuis met een inkeping aan het einde, met een rand waartegen de speler blaast; in verschillende maten met verschillende aantallen en schikkingen van de vingergaten; vervaardigd en bespeeld door de Han-Chinezen."@nl |
| ns5:xylofoons | "Slaginstrumenten, in allerlei vormen bestaande uit 2 of meer gestemde toetsen van hout, bamboe of synthetisch materiaal, steunend op 2 vibratiepunten, met klankbodems onder iedere toets afzonderlijk of onder alle toetsen gezamenlijk; bespeeld met stokjes of hamertjes; wereldwijd."@nl |
| ns5:Yako | "Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in het zuidoosten van Nigeria."@nl |
| ns5:Yakoma | "Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in het gebied rond de rivier de Ubangi."@nl |
| ns5:yali's | "Wordt gebruikt voor Turkse zomerverblijven, vooral als ze aan het water liggen."@nl |
| ns5:Yamba | "Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in de noordwestelijke provincie van Kameroen en, afhankelijk van het seizoen, in Nigeria."@nl |
| ns5:yamfeesten | "Te gebruiken voor oogstfeesten die worden gehouden om het binnenhalen van de yam te vieren, vooral gebruikelijk in West-Afrika."@nl |
| ns5:yang chins | "Hakkeborden met een trapeziumvormige klankkast met 2 klankgaten en 2 kammen, 14-20 koren van 2, 3 of 4 snaren; bespeeld met 2 veerkrachtige bamboe hamertjes; China."@nl |
| ns5:yard lumber | "Timmerhout met een maximale dikte van 12,5 cm en dient als algemeen constructiemateriaal."@nl |
| ns5:yard-of-aleglazen | "Trompetvormige aleglazen, ongeveer een meter hoog die ongeveer een halve liter ale kunnen bevatten. Gemaakt met een vlakke, ronde basis of met een holle bol. De laatste werden gebruikt als schertsglazen."@nl |
| ns5:yardsticks | "Stokken van een yard lang met schaalverdeling, gebruikt om te meten."@nl |
| ns5:Yarmukian | "Verwijst naar de Neolithische aardewerkperiode in de Zuidelijke Levant van circa 6.000 tot 5.500 v. Chr. De periode kenmerkt zich door gedecoreerd aardewerk met ingekerfde of gekamde patronen, antropomorfische figuren van klei en steen en ingekerfde kiezelsteenfiguren."@nl |
| ns5:yarn-sewn rugs | "Tapijten die worden gemaakt door een draad met een doorlopende steek door een dicht geweven basis heen te naaien, waarbij lussen draad worden achtergelaten op het oppervlak om zo de pool te vormen. De lussen worden meestal afgeknipt."@nl |
| ns5:yashmaks | "Sluiers die door islamitische vrouwen worden gedragen om het gezicht in het openbaar te bedekken."@nl |
| ns5:yashtiks | "Kleine kleden die ongeveer twee keer zo lang zijn als breed."@nl |
| ns5:yataks | "Ruwharige kleden uit poolweefsel, die als slaapmatjes worden gebruikt."@nl |
| ns5:Yaure | "Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in Ivoorkust."@nl |
| ns5:yawls | "Te gebruiken voor kleine scheepsboten van oorlogsschepen van karveelbouw met een lengte van 5 tot 8 m en acht of minder riemen."@nl |
| ns5:yawls | "Tweemasters met gaffeltuig, waarvan de fokkenmast langer is dan de bezaansmast en achter het roer is geplaatst; gebruik 'kitsen (vaartuigen met gaffeltuig)' voor soortgelijke vaartuigen met gaffeltuig waarvan de kleinere bezaansmast voor het roer is geplaatst."@nl |
| ns5:yeibichaitapijten | "Handgeweven Navajo-tapijten met afbeeldingen van de yeibichai, Navajo-dansers die de yei of het heilige volk belichamen."@nl |
| ns5:yeitapijten | "Quasi-ceremoniële, handgemaakte tapijten met afbeeldingen van de yei, het heilige Navajo-volk, zoals die in zandschilderingen werden afgebeeld."@nl |
| ns5:Yeke | "Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in het midden van Tanzania."@nl |
| ns5:Yela | "Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep, een subgroep van de Mongo, die leeft in de Democratische Republiek Congo."@nl |
| ns5:yellow-slipped | "Verwijst naar een stijl van Cycladisch aardewerk dat is beschilderd met een kenmerkende gele engobe, wellicht bedoeld om metaalwerk te imiteren."@nl |
| ns5:Yergum | "Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in het noorden van Nigeria."@nl |
| ns5:Yeye | "Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in de regio Ngamiland in Botswana en Namibië."@nl |
| ns5:yoerten | "Wordt gebruikt voor cirkelvormige, tentachtige constructies die bestaan uit huiden of vilt, gespannen over een opvouwbaar raamwerk van latten."@nl |
| ns5:yoghurtketels | "Schalen waarin yoghurt wordt gemaakt."@nl |
| ns5:yoroi | "Verwijst naar een type persoonlijke wapenrusting in Japan, voornamelijk bedoeld voor gebruik door boogschutters te paard en hoofdzakelijk gebruikt van de 9e tot de 16e eeuw. De yoroi was licht van gewicht vergeleken met andere wapenrustingen en opgebouwd uit meerdere stukken die bij elkaar werden gehouden door felgekleurde koorden of linten. De yoroi werd gewaardeerd om zijn praktische functie, maar ook om decoratieve en rituele redenen. Na de dood van de eigenaar werd het kledingstuk vaak geschonken aan een Shinto heiligdom."@nl |
| ns5:Young British Art | "Verwijst naar het werk van een groep kunstenaars die exposeerden in Londen aan het eind van de jaren 80 en de jaren 90 van de 20ste eeuw. Het werk vormde een reactie op minimalistische en conceptuele kunst, en kenmerkt zich door een nadruk op multimedia, gladde en zelfbewuste promotie van kunst en exposities, ingenieuze, literaire titels, en een ironische, schokkende beeldtaal."@nl |
| ns5:yo-yo spreads | "Lichtgewicht spreien samengesteld uit kleine ronde stukjes stof die net een maatje kleiner zijn dan jojo's en waarvan de randen naar het midden zijn gevouwen. Geen Nederlands equivalent."@nl |
| ns5:Yungur | "Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in het noordoosten van Nigeria."@nl |
| ns5:yun lo | "Gongspellen bestaande uit 9 of 10 in een houten raamwerk opgehangen bronzen komvormige gongs van dezelfde diameter, verschillende diktes voor verschillende tonen; bespeeld door er met vilt beklede stokken op te slaan; China."@nl |
| ns5:zaagbanken | "Naam voor een cirkelzaag en de bank waarop deze is gemonteerd."@nl |
| ns5:zaagbokken | "Steunen met vier poten die meestal twee aan twee worden gebruikt en voornamelijk worden gebruikt om hout vast te houden terwijl het wordt gezaagd."@nl |
| ns5:zaagdaken | "Dakconstructies die bestaan uit een aantal parallelle dakvlakken waarvan de driehoekige doorsneden lijken op de tanden van een zaag; de steile kant (meestal noordkant) is meestal voorzien van ramen."@nl |
| ns5:zaagmolens | "Machines die gebruik maken van een frame om een verticaal zaagblad dat op en neer beweegt, te ondersteunen."@nl |
| ns5:zaagmolens | "Molens waar hout gezaagd wordt. VDW."@nl |
| ns5:zaagscherpbokken | "Bokken die worden gebruikt om zaagbladen vast te houden terwijl ze worden geslepen."@nl |
| ns5:zaagschragen | "Steunen die bestaan uit twee gekruiste houten stokken. Worden gebruikt om houtstammen te ondersteunen tijdens het zagen."@nl |
| ns5:zaagtafels | "Een variant op de 'schraagtafels' met een X-vormig onderstel aan beide uiteinden."@nl |
| ns5:zaagtafels | "X- of Y-vormig houten apparaten die worden gebruikt om boomstammen te steunen tijdens het zagen."@nl |
| ns5:zaagvijlen | "Driehoekige vijlen om zaagtanden mee te scherpen."@nl |
| ns5:zaagzetklemmen | "Klemmen die worden gebruikt om zaagbladen vast te houden tijdens het slijpen."@nl |
| ns5:zaaibakken | "Bakken waarin zaaiers het zaad dragen dat zij uitstrooien."@nl |
| ns5:zaailatten | "Latten die zo lang zijn als het zaaiveld breed is, met een gleuf er in , waarmee men het zaad in rijen uitstrooit."@nl |
| ns5:zaaimachines | "Machines om mee te zaaien."@nl |
| ns5:zaalhuizen | "Use for houses containing a large central space as the principal ground floor or upper floor living area; normally restricted to Great Britain where in early examples the halls were usually open to the roof, and in later examples the halls, similar in position and function, had ceilings. For the main residential buildings of farms or large estates, prefer "farmhouses" or "manor houses" when emphasizing the buildings' function."@nl |
| ns5:Zaanse gondels | "Roei- en zeilboot in Zaandam met een rechte en vallende voorsteven, een smal naar binnen vallend boeisel en achter een spiegel. Om te zeilen had de gondel een torentuig met een fok, een roer en twee zwaarden. De Zaanse gondel werd gebruikt als plezierzeilboot op de Zaan en op het Alkmaarder meer."@nl |
| ns5:zaccab | "Fijne, witte klei gemengd met kalk; wordt voornamelijk als bouw- en pleistermateriaal gebruikt en voor sculpturen."@nl |
| ns5:zachte baksteen | "Een zwakke steen die niet bestand is tegen het klimaat; het wordt gebakken bij een lage temperatuur of boven een lage vlam in de oven. Is geschikt voor gebruik als achterwerker."@nl |
| ns5:zachte grond | "Een grondlaag voor etsen die vet bevat, zodat er geen verharding optreedt."@nl |
| ns5:zachte modderbaksteen | "Steen gevormd door een proces waarbij vochtige klei in vormen wordt gevormd."@nl |
| ns5:zachte rot | "Een vorm van houtrot die wordt veroorzaakt door bacteriën of schimmels en die wordt kenmerkt door zachte en zelfs waterige rot."@nl |
| ns5:zachtsoldeer | "Soldeer van een loodlegering met tin, met een smelttraject dat meestal tussen 130 en 180 graden Celsius ligt, met een bovengrens van rond de 300 graden Celsius; wordt meestal niet gebruikt voor het solderen van edelmetalen."@nl |
| ns5:zachtsolderen | "Solderen bij een temperatuur die lager is dan normaal, meestal tussen de 130 en 180 graden Celsius."@nl |
| ns5:Zackenstil | "Verwijst naar de meest invloedrijke stijl in de paneel-, muur- en glasschilderkunst en miniaturen in de Duitstalige gebieden van de 13de eeuw. De term is Duits voor ‘Tandenstijl’, en kenmerkt zich door een karakteristiek gebruik van draperie, waarin stoffen een nerveuze, levende vitaliteit lijken te hebben, en zigzag- of gebroken plooivormen."@nl |
| ns5:zadeldaken | "Dak met twee tegen elkaar geplaatste hellende schilden. VWB."@nl |
| ns5:zadeldekens | "Woolen blankets put between a saddle and a horse's back when riding."@nl |
| ns5:zadeldekken | "Kleden die over de rug en onder het zadel van een paard of ander rijdier worden geplaatst en die er onderuit steken."@nl |
| ns5:zadelkamers | "Ruimten in of aan paardenstallen, voor de opslag en het onderhoud van zadels en tuig en waar vaak ook stoeterijgegevens, prijzen en ander eerbetoon aan de stoeterij worden bewaard."@nl |
| ns5:zadelknoppen | "Uitstekende knoppen, op bijvoorbeeld wapens of aan de voorkant van een zadel."@nl |
| ns5:zadelmakershamers | "Hamers met zeer kleine, smalle banen die worden gebruikt bij stoffering voor decoratief houtwerk of precisiewerk."@nl |
| ns5:zadelonderleggers | "Thin stuffed cushions put between a saddle and a horse's back when riding."@nl |
| ns5:zadelriemen | "Riemen, gewoonlijk van leer of gevlochten paardenhaar, die rond de romp van een paard of ander rijdier worden bevestigd om een zadel op de rug aan te brengen."@nl |
| ns5:zadelrobben | "Groenlandse zeehonden."@nl |
| ns5:zadels | "Wordt gebruikt voor zittingen die over een frame zijn gemaakt en op de rug van een dier worden geplaatst om ruiters te vervoeren. Kan ook worden gebruikt voor soortgelijke maar kleinere zittingen op voertuigen, zoals fietsen."@nl |
| ns5:zadeltassen | "Zadeltassen van leer of stof, die aan een kant van een zadel hangen of over de rug van het paard achter het zadel gelegd worden en meestal onderdeel van een paar zijn, verbonden door een band of een riem. Tevens soortgelijke tassen die aan weerskanten van het achterwiel van een fiets, motorfiets en dergelijke hangen."@nl |
| ns5:zadelzittingen | "Stoelzittingen die de vorm hebben van de holte van een zadel met een enigszins centrale richel aan de voorste rand. Voornamelijk gebruikt op Windsorstoelen."@nl |
| ns5:zagen | "Snijgereedschap met dunne, platte metalen bladen, banden of onbuigzame platen met aan de zijkant een rij snijtanden."@nl |
| ns5:zagen en slakkenhuizen | "Wordt gebruikt voor mechanische arrangementen bestaande uit een getande metalen hefboom en een snekvormige nok die zo ontworpen is dat de wijzers van slaande uurwerken verzet kunnen worden terwijl het uurwerk nog slaat."@nl |
| ns5:Zaghawa | "Te gebruiken om werken te beschrijven van het gelijknamige Afrikaanse herdersvolk dat leeft in de Soedanese regio Darfur en in het oosten van Tsjaad. Van de 9de tot de 11de eeuw had dit volk de heerschappij over het historische Kanem-rijk."@nl |
| ns5:zakboekjes | "Boekjes die aan alle leden van de strijdkrachten worden uitgereikt en waarin aantekeningen worden gemaakt betreffende hun soldij.."@nl |
| ns5:zakdoekdozen | "Dozen die voornamelijk zijn bedoeld voor het bewaren van zakdoeken; vaak van stof en vrij decoratief"@nl |
| ns5:zakdoeken | "Stukken stof, meestal vierkant, van verschillende afmetingen en materialen, die worden meegenomen als gebruiksvoorwerp of als kostuumaccessoire."@nl |
| ns5:zaken | "Te gebruiken voor een breed gebied van commerciële- en handelsactiviteiten die de uitwisseling van producten, diensten of financiële middelen met zich mee brengen."@nl |
| ns5:zakenmannen | "Mannen die zich beroepsmatig bezig houden met de handel."@nl |
| ns5:zakenmensen | "Zij die zich beroepsmatig bezig houden met de handel."@nl |
| ns5:zakenvliegtuigen | "Lichte vliegtuigen die worden gebruikt voor zaken en plaats bieden aan minder dan tien passagiers."@nl |
| ns5:zakenvrouwen | "Vrouwen die zich beroepsmatig bezig houden met de handel."@nl |
| ns5:zakflacons | "Flessen gemaakt om in een zak te worden gedragen, en daarom geen oortjes voor een draagriempje hebben. Soms gemaakt van dik glas versterkt met opgezette stroken van glas, of later van glas in leren of metalen omhulsels."@nl |
| ns5:zakhorloges | "Wordt gebruikt voor horloges die zijn ontworpen om in zakken te worden gedragen, in tegenstelling tot horloges die bijvoorbeeld zijn bedoeld om rond de pols of aan een ketting te worden gedragen."@nl |
| ns5:zakken | "Kleine of iets grotere tassen, vooral om kleine voorwerpen of kleine hoeveelheden in op te bergen, eventueel met een sluitingsmechanisme. Ook tassen of soortgelijke houders van leer die door soldaten worden gebruikt om munitie in te dragen."@nl |
| ns5:zakken | "Stukken stof bevestigd aan de binnen- of buitenkant van kledingstukken, gebruikt voor decoratieve doeleinden of om kleine voorwerpen mee te dragen."@nl |
| ns5:zaklampen | "Kleine draagbare elektrische lampen, gewoonlijk gevoed door batterijen of een generator."@nl |
| ns5:zaklinnen | "Linnen waarvan zakken worden gemaakt."@nl |
| ns5:zakmessen | "Messen waarvan het lemmet kan worden opgeklapt in het handvat zodat ze in de zak kunnen worden gestopt."@nl |
| ns5:zakpistolen | "Pistolen die klein genoeg zijn om in een zak of elders op het lichaam verborgen te worden gedragen."@nl |
| ns5:zakspiegels | "Kleine spiegels die vaak in een bijpassend doosje, buideltje of soortgelijke houder passen. Ze zijn bedoeld om te worden gedragen, bijvoorbeeld aan een riem of in een tasje."@nl |
| ns5:zalen | "Ruimten die groter zijn dan kamers, in gebouwen van allerlei aard. Wordt ook gebruikt voor de belangrijkste ruimten van middeleeuwse huizen en voor grote ruimten in aanzienlijke huizen."@nl |
| ns5:zaligverklaringen | "Plechtige verklaringen van de paus waarbij wordt verkondigd dat overleden personen het geluk van de hemel ervaren en daarom de juiste personen voor religieuze verering zijn."@nl |
| ns5:zalings | "Een stel kruisgewijs gelegde en in elkaar grijpende houten langsscheepse en dwarsscheepse balken, resp. langszaling en dwarszaling genoemd."@nl |
| ns5:zalmachtigen | "orde van beenvissen"@nl |
| ns5:zalmdrijfnetten | "Drijfnet om zalm te vangen met een boezemmaaswijdte van minimaal 120 mm [TRN]."@nl |
| ns5:zalmen | "In de noordelijke zeeën levende weekvinnige vis met rood vlees, die de rivieren opzwemt om kuit te schieten"@nl |
| ns5:zalmfilet | "Bot- of graadloos stuk vlees van de zalm."@nl |
| ns5:zalmfuiken | "Grote fuik aan een steek (paalwerk) geplaatst. De maaswijdte bedraagt minstens acht cm, de hoepelwijdte voor de grootste hoepel tenminste 125 cm [TRN]."@nl |
| ns5:zalmkruisnetten | "Kruisnet waarmee zalm gevangen wordt [TRN]."@nl |
| ns5:zalmschouwen | "Nederlandse vissersboot voor de zegen-, fuik- en drijfwantvisserij op de Boven- en Beneden-Merwede, het Hollands Diep en de riviermonden. Bij de zalmschouw was het bouwplant hetzelfde als bij de biesboschaken. Achter was de zalmschouw echter spits met een verticale steven. Een zalmschouw was geheel open met midscheeps een bun. Vóór de mastdoft met dwarsschot was een woongedeelte. Dit gedeelte was overdekt met een huif van zeildoek. Sinds 1890 in ijzer."@nl |
| ns5:zalmsteken | "Palenstaketsel waardoor trekvis (zalm) gestuit en in fuiken gedreven wordt [TRN]."@nl |
| ns5:zalmzegens | "Groot rechthoekig net van betrekkelijk geringe breedte en aanzienlijke lengte waarmee op trekvis gevist wordt. De zalmzegen heeft in tegenstelling tot de viszegen geen zak; ze is voorzien van kurken aan de bovenreep en stenen aan de onderreep en bestaat uit talrijke aan elkaar gehechte netten [TRN]."@nl |
| ns5:zalmzegenvisserij | "Zegenvisserij op zalm."@nl |
| ns5:zampogna's | "Doedelzakken met schaapsleren windzak; blaaspijp, 2 conische speelpijpen (één voor elke hand) en 2 bourdons, allen in hetzelfde blok, allemaal met dubbel riet; met de mond aangeblazen; Italië."@nl |
| ns5:zandbakken | "Bakken met zand die meestal groot genoeg zijn voor kinderen om in te spelen."@nl |
| ns5:zandgieten | "Het gieten van metalen beeldhouwwerken, met name holle bronzen, in een mal die gemaakt is van gieterijzand."@nl |
| ns5:zandlopers | "Uurwerken die gelijke tijdvakken afmeten aan de beweging van zand of een andere vrij stromende, fijnkorrelige substantie door een nauwe opening tussen twee driehoekige of kegelvormige glazen bollen die met de openingen naar elkaar toe zijn geplaatst; ze werden waarschijnlijk geïntroduceerd aan het begin van de 14e eeuw en toen vooral gebruikt om de tijd bij te houden op schepen."@nl |
| ns5:zandlopertrommels | "Trommen, cilinder-, of kegelvormig, met parallelle, rechte zijden aan de bovenkant, onderkant in de vorm van een afgevlakte kegel, met 2 vellen waarvan het ene wordt aangeslagen en het andere deel uitmaakt van het vetersysteem; Oeganda, omliggende delen van Oost-Afrika."@nl |
| ns5:zandlopertrommen | "Trommen, zandlopervormig, met in het midden een kleinere diameter dan aan de uiteinden."@nl |
| ns5:zandlopertrommen met druk | "Zandlopertrommen met nauw middel, met koorden over de lengte voor het bevestigen en spannen van de trommelvellen; bespeeld door erin te knijpen, waardoor de stemming verandert."@nl |
| ns5:zandschilderingen | "Zeer gestileerde, ceremoniële ontwerpen in een beperkt aantal kleuren, samengesteld uit zand en andere natuurlijke materialen zoals mineralen of pollen. Ze worden gemaakt en gebruikt bij godsdienstige rituelen door verschillende bevolkingsgroepen, zoals de Navajo, Pueblo en Zuni in Noord-Amerika, de Aboriginals in Australië, en door Tibetanen, Japanners en Hindoes."@nl |
| ns5:zandschilderingtapijten | "Handgemaakte tapijten die een van de vele ceremonies en zandschilderingen van de Navajo's afbeelden."@nl |
| ns5:zandspeelgoed | "Te gebruiken voor speelgoed met bewegende of mechanische onderdelen die in beweging worden gebracht als er zand overheen stroomt."@nl |
| ns5:zandsteen | "Een gefuseerd sedimentair gesteente bestaande uit zandkorrels die zijn samengevoegd met een natuurlijk bindend materiaal; het meest voorkomende zand in zandsteen bevat kwarts, met aanzienlijke hoeveelheden veldspaat, kalk, mica en kleiachtige materie."@nl |
| ns5:zandstralen | "Zand met een grote kracht op een oppervlak van, bijvoorbeeld, metaal, metselwerk of beton spuiten om vuil, roest of verf te verwijderen, of om het oppervlak met een ruwe structuur te versieren."@nl |
| ns5:zandstrooiers | "Houders van verschillende vorm, grootte en materiaal met geperforeerde bovenkant, om fijn zand over natte inkt te strooien teneinde de inkt te drogen."@nl |
| ns5:zangbundels | "Verzameling teksten van liederen, zonder notenschrift."@nl |
| ns5:zangkoren | "Ruimten in christelijke kerken, doorgaans tussen de altaarruimte of het heiligdom en het schip, gereserveerd voor koorzangers. Voor ruimten die de altaarruimte en het zangkoor, als dat aanwezig is, omvatten wordt 'koren' gebruikt. Voor verhoogde platforms van waar af een koor, vaak bestaand uit leken, zingt wordt 'koorgalerijen' gebruikt."@nl |
| ns5:zangtribunes | "Verhoogde plaatsen voor kerkkoren. VDW"@nl |
| ns5:zaqqs | "Doedelzakken, met windzak van dierenhuid, speelpijp, 2 rotan pijpen met rieten; met de mond aangeblazen; Malta."@nl |
| ns5:Zara | "Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in Burkina Faso."@nl |
| ns5:zarfs | "Turkse term voor een type metalen, soms gouden houder, bedoeld voor een keramieken, meestal porseleinen kop."@nl |
| ns5:Zarma | "Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in Niger, Mali, Benin, Burkina Faso en Nigeria."@nl |
| ns5:zaronims | "Perzische kleden van ongeveer 165 bij 105 cm (1½ zars)."@nl |
| ns5:Zarzian | "Verwijst naar de Paleolithische periode van circa 25.000 tot 10.000 v. Chr. in het Zagros-gebergte in Iran. De periode kenmerkt zich door alledaagse gereedschappen die met kwalitatief zeer goed vakmanschap werden vervaardigd, het gebruik van geïmporteerde zeeschelpen als versiering en benen werktuigen."@nl |
| ns5:Zawi Chemi Shanidar | "Verwijst naar de periode van circa 10.000 tot 8.000 v. Chr. in het Zagros-gebergte in Iran, die is genoemd naar de archeologische vindplaats Zawi Chemi en de Shanidar-grot. De periode kenmerkt zich door een zware steenproductie, afgeslagen en gebeitelde stenen werktuigen, benen werktuigen en kralen sieraden."@nl |
| ns5:zebrapaden | "Speciaal geplaveide of gemarkeerde paden voor het oversteken van een straat of weg door voetgangers."@nl |
| ns5:zeeatlassen | "Verzameling van zeekaarten."@nl |
| ns5:zeebrieven | "Scheepspapieren, afgegeven voor een neutraal vaartuig, waarin de nationaliteit en de specifieke details van de reis officieel worden bevestigd, zoals de lading, de namen en nationaliteiten van de bemanningsleden, de vlag waaronder het schip vaart en de bestemming."@nl |
| ns5:zeedijken | "Muren die zijn gebouwd als golfbrekers speciaal om het land te beschermen tegen erosie of andere schade door golven."@nl |
| ns5:zeeduivels | "Grote zeevissen, met dik lijf, zeer grote bek en priemvormige aanhangsels aan zijn kop, waarmee hij andere vissen tot zich lokt"@nl |
| ns5:zee-egels | "In zee levende, stekelhuidige dieren met een uitwendig skelet dat uit onbeweegelijke, veelal gestekelde kalkplaten is samengesteld."@nl |
| ns5:zeeën | "De meer ondiepe zoutwatergebieden van de aarde die langs de randen van continenten liggen. Los gebruikt als een eigennaam voor elk specifiek waterlichaam. Gebruik 'oceanen' voor de belangrijkste watergebieden van de aarde, gelegen in bekkens."@nl |
| ns5:zee-engels | "kleine soort van haai met brede borstvinnen, die onder andere op de Noordzee kust voorkomt."@nl |
| ns5:zeeëngten | "Nauwe doorgang van de zee tussen twee kusten."@nl |
| ns5:zeefbusjes | "Apparaat of keukengerei van fijngemaasd netwerk dat wordt gebruikt voor het wannen van poederachtig of gekorreld materiaal en vaak is voorzien van een mechaniek, zoals een rotor, om bij het zeven te helpen."@nl |
| ns5:zeefdrukcellen | "Verwijst naar animatiecellen die niet voor productie zijn gebruikt en ook niet in beperkte oplage zijn verschenen, maar voor massadistributie zijn gemaakt als zijdezeefdruk in plaats van met de hand."@nl |
| ns5:zeefdrukken | "Prenten waarbij de afdruk is verkregen door het uitsparen van de beeldvorm in de drukvorm: het zeefdrukraam."@nl |
| ns5:zeefdrukonderdelen | "De apparatuur die wordt gebruikt om te zeefdrukken, bestaande uit een stoffen scherm dat op een frame is gespannen dat met een scharnier vastzit aan een grondplaat van hout of ander materiaal."@nl |
| ns5:zeefdrukprocédés | "Fotografische procédés waarbij een afbeelding met additieve kleuren wordt gemaakt met behulp van een raster van minuscule rode, groene en blauwe filters om de onderlinge intensiteit van elke tint op te nemen op een panchromatische zwart-witemulsie die wordt verwerkt om transparantie te verkrijgen. Als ze door een soortgelijke filter worden bekeken is van elke filter de tint zichtbaar waarvan de intensiteit is gemoduleerd door het zilverbeeld."@nl |
| ns5:zeefdrukrakels | "Gereedschap met een stevig maar flexibel lemmet met een handvat, dat met zeefdrukken worden gebruikt om verf door de zeef op het drukvlak te drukken."@nl |
| ns5:zeefdrukramen | "Zeefgaas gespannen op een frame, gebruikt om mee te zeefdrukken."@nl |
| ns5:zeeflepels | "Lepels die meestal maar niet altijd zijn geperforeerd en die worden gebruikt voor het afromen van vloeistoffen."@nl |
| ns5:zeeforellen | "Forellen met rood vlees zoals bij zalm."@nl |
| ns5:zeegezichten | "Beeldende werken met als hoofdvoorstelling de zee. Gebruik 'landschappen (voorstellingen)' als kleinere waterpartijen omgeven door land zijn afgebeeld. Gebruik 'zeestukken' als er schepen, scheepsbouw of havens zijn afgebeeld."@nl |
| ns5:zeegras | "Een in zee groeiende plant met zeer lange, smalle bladeren die overal langs de Atlantische kust in groten getale voorkomt."@nl |
| ns5:zeehospitia | "Aan zee gelegen hospitaals of herstellingsoorden. VDW."@nl |
| ns5:zeekarpers | "Langs de Nederlandse kust vrij zeldzame brasemachtige vis van de zeebrasemfamilie"@nl |
| ns5:zeeklippers | "IJzeren binnenschip en kustvaarder die vooral in Nederland tegen het einde van de 19de eeuw werden gebruikt."@nl |
| ns5:zeekoeien | "Op walvissen of robben lijkende plantenetende zeedieren, voorkomend aan de subtropische kusten van Midden-Amerika en Afrika, dat zowel in zoet als in zout water leeft en een opvallende ronde staart heeft ."@nl |
| ns5:zeekompassen | "Navigatiekompassen die bestaan uit een draaiende kompaskaart meestal met een onderverdeling in 8, 16 of 32 gelijke delen, die is geplaatst in een niet-ijzerhoudende metalen kom met een cardanusring."@nl |
| ns5:zeeleeuwen | "Grote, zeer beweeglijke soort van oorrob waarvan het mannetje korte manen heeft (leeft aan de kusten van de Grote Oceaan)"@nl |
| ns5:zeelieden | "Personen die als beroep schepen op zee bedienen, zorgen voor het functioneren of navigeren."@nl |
| ns5:zeeluipaarden | "Een arctische soort van zeehond, deze soort staat bekend om zijn agressieve karakter."@nl |
| mdb:zeeman | "iemand die voor zijn beroep op zee vaart" |
| ns5:zeemanshuizen | "Tehuis voor zeelieden wanneer zij aan land zijn."@nl |
| ns5:zeemanstruien | "Dikke, nauwsluitende truien, meestal rond- of op vier pennen gebreid in ingewikkelde patronen, b.v. ingenieuze reliëfpatronen, in het algemeen in één kleur en vooral gedragen door vissers en zeevaarders uit Schotland en Engeland."@nl |
| ns5:zeemeerminnen | "Mythische wezens uit de zee, half vrouw, half vis."@nl |
| ns5:zeemeters | "Dieploden."@nl |
| ns5:zeemijnen | "Mijnen ontworpen om op, in of onder water te worden geplaatst en tot ontploffing te worden gebracht door middel van de trilling van schroeven of motoren, magnetische aantrekking, aanraking (of contact), een tijdklok of afstandbediening."@nl |
| ns5:zeemleer | "Zacht, soepel, witgelooid of behandeld vel, dat oorspronkelijk werd gemaakt van het vel van de gems, Antilopa rupicapra, een klein soort hert. Tegenwoordig wordt het gemaakt van de vellen van lammeren, schapen, geiten, of van de dunne delen van gesplitste huiden."@nl |
| ns5:zeenaalden | "Naam van een familie van troskieuwige, langgerekte vissen, die ook aan onze kusten voorkomen"@nl |
| ns5:zeeniveau | "Het niveau dat correspondeert met de zeeoppervlakte op het gemiddelde niveau tussen hoog en laag water, te gebruiken als maatstaf voor hoogtemetingen."@nl |
| ns5:zeeolifanten | "Benaming voor de grootste soort van robben met een slurfachtig verlengde neus (het mannetje kan 6 m lang worden)."@nl |
| ns5:zeeoorschelpen | "Komvormige schelpen van de zeeoor; een bron voor paarlemoer."@nl |
| ns5:zeep | "Een reinigend en emulgerend middel dat wordt verkregen door olie, vet, hars of was te koken met een alkali ."@nl |
| ns5:zeepalingen | "In zee levende paling"@nl |
| ns5:zeepbakjes | "Open houders voor zeep, vast bevestigd in badkamer, keuken of toilet. Gebruik 'zeepdozen' voor transportabele doosjes of geperforeerde houders waar een stuk zeep in kan."@nl |
| ns5:zeepdozen | "Houders voor een stuk zeep; in verschillende vormen, maar rond en geperforeerd voor een bal geparfumeerde zeep. Kunnen deel uitmaken van een toiletstel. Gebruik 'zeepbakjes' voor open houders waar een stuk zeep in kan, vast bevestigd in keuken, toilet of badkamer. Gebruik 'zeepdozen' ook voor elke doos waar zeep in bewaard of verplaatst wordt."@nl |
| ns5:zeepleiten | "Vlaamse kustvaarders die reeds in de tolregisters van het Zwin in 1252 genoemd werden."@nl |
| ns5:zeepsteen | "Een massief, zacht gesteente met een hoog talkgehalte; wordt gebruikt voor het maken van laboratoriumgootstenen, de bovenkanten van banken en elektrische panelen en door kunstenaars voor het beeldhouwen."@nl |
| ns5:zeepunters | "Punter uit de streek van Overijssel, die in het bijzonder vanuit Zwartsluis voor de Zuiderzee werd gebruikt en daarom met een bun was uitgerust. Hij was groter en hoger opgeboeid dan de Giethoornse punter en was met twee zwaarden, een spriettuig en een giek uitgerust."@nl |
| ns5:zeeslagen | "Geregeld gevecht op zee waaraan grote eenheden deelnemen."@nl |
| ns5:zeesleepboten | "De zeesleepboot moet niet alleen zeewaardig genoeg zijn om in de zwaarste stormen te kunnen opereren, maar hij moet tevens een grote actieradius hebben. Voor reddings- en bergingsdoeleinden worden zij vaak voorzien van bergingspompen, van waterkanonnen en ander blusmateriaal. Zeeslepers hebben doorgaans een schroef van grote diameter, die soms (via een tandwielkast) door meerdere motoren wordt aangedreven."@nl |
| ns5:zeesterren | "Stekelhuidige dieren met een plat, vijfstralig of stervormig lichaam (de mond ligt steeds in het midden van de buikvlakte)"@nl |
| ns5:Zeestijl | "Verwijst naar de stijl van het laat-Minoïsche aardewerk die zich ontwikkelde rond 1500 v. Chr. onder de bescherming van de heersers van de nieuwe paleizen, en die zich vervolgens door export verspreidde naar de Cycladen en het Griekse vasteland. De stijl kenmerkt zich door inventieve, naturalistisch geschilderde decoraties die meestal afbeeldingen bevatten van argonauten, zeesterren, koraalschelpen, inktvissen, zeewier en andere elementen uit de onderwaterwereld."@nl |
| ns5:zeestukken | "Beeldende werken die taferelen tonen die te maken hebben met schepen, scheepsbouw of havens. Gebruik 'zeegezichten' voor beeldende werken die de zee als hoofdvoorstelling hebben."@nl |
| ns5:Zeeuwse schouwen | "Nederlands vissersvaartuig van de Ooster- en Westerschelde waar ze voor de oester- en moddelvisserij en voor de botvangst (Tholen) werd gebruikt. Het platte vlak liep voor en achter in een heve op tot aan de koppen, waar het met het boeisel samenviel. Het voorschip was tot aan de mast met een los of vast dek gedekt. Ze had smalle zeezwaarden."@nl |
| ns5:Zeeuws katholiek | "Streekdracht"@nl |
| ns5:zeeverhalen | "Prozavertellingen die het leven op of aan zee als onderwerp hebben."@nl |
| ns5:zeewezens | "In de zee levende fantasiedieren"@nl |
| ns5:zeewolven | "In de noordelijke zeeën levende vraatzuchtige beenvissen met een vervaarlijk gebit"@nl |
| ns5:zegelringen | "Vingerringen die zijn voorzien van een signet of zegel en al heel vroeg werden gebruikt om documenten te waarmerken door de zegel erop af te drukken; later werden ze voor de sier gedragen."@nl |
| ns5:zegels | "Wordt gebruikt voor zegels of gedrukte tekens op documenten of andere objecten, of voor kleine stukjes papier met gegomde achterzijde. Ze worden door instellingen gebruikt om aan te tonen dat een betaling is verricht en dat in ruil hiervoor diensten of goederen dienen te worden geleverd."@nl |
| ns5:zegenen | "Het inwijden of heiligen met een heilige rite; ook het bidden om God's gunsten voor iemand."@nl |
| ns5:zegens | "Vistuig waarmee de vis omsingeld wordt en dan door inhalen van het net steeds nauwer wordt ingesloten [MAR]."@nl |
| ns5:zegenschepen | "Boten die worden gebruikt bij het vissen met zegens, netten die verticaal in het water hangen en dobbers hebben aan de bovenkant en gewichtjes aan de onderkant. In Nederland bij de riviervisserij: stoomvaartuig waarin de zegens gelegd en waarmee ze uitgezet worden (TRN)."@nl |
| ns5:zeilboten | "Te gebruiken voor boten die hoofdzakelijk met behulp van zeilen worden voortbewogen."@nl |
| ns5:zeildoek | "Stevige, zware canvas, hoofdzakelijk gebruikt voor zeilen, tenten en stoffering."@nl |
| ns5:zeilelgers | "IJzeren kam met scherpe vertandingen die al zeilend door de modder getrokken wordt om paling te vangen [GSWZ, p. 276]"@nl |
| ns5:zeilen | "Doeken of platen van een materiaal die zijn ontworpen om wind te vangen en de energie hiervan om te zetten, bijvoorbeeld om een zeilboot voort te bewegen of een windmolen te laten draaien."@nl |
| ns5:zeilen | "Het zich door het water voortbewegen door de kracht van de wind in de zeilen."@nl |
| ns5:zeilen | "Te gebruiken voor vloerbedekking van kunststof meestal geplastificeerd en vaak gedecoreerd."@nl |
| ns5:zeilers | "Personen die een jacht bezitten of ermee zeilen, of liefhebbers van zeilen."@nl |
| ns5:zeilgaren | "Sterk soort garen dat gebruikt wordt voor het naaien of herstellen van zeilen."@nl |
| mdb:zeilmaker | "ambachtsman die scheepszeilen vervaardigt" |
| mdb:zeilmaker | "iemand die tegen vast loon of tegen provisie voor rekening van een ander het beheer voert [= zetbaas] op een schip" |
| mdb:zeilmaker | "matrozen van, uit Bengalen" |
| mdb:zeilmaker | "mensen van, uit Balie" |
| mdb:zeilmaker | "volmatroos" |
| ns5:zeilmakerijen | "Ruimten waar zeilen worden vervaardigd en onderhouden."@nl |
| ns5:zeilmakersnaalden | "Sterke naalden voor het naaien van zeildoek."@nl |
| ns5:zeilpetten | "Hoofddeksels van witte of marineblauwe stof met een platte hoedenbol en een onbuigzame donkere klep; meestal versierd met een insigne en een tres aan de voorkant en gemaakt naar voorbeeld van de petten van marineofficiers."@nl |
| ns5:zeilplannen | "Tekeningen van het zijaanzicht van scheepszeilen en -masten, rondhouten en staand tuigage."@nl |
| ns5:zeilschepen | "Te gebruiken voor schepen die hoofdzakelijk met behulp van zeilen worden voortbewogen."@nl |
| ns5:zeilstenen | "Magneetijzerstenen."@nl |
| ns5:zeilvaartuigen | "Vaartuigen voorzien van zeilen."@nl |
| ns5:zeisen | "Werktuigen bestaande uit een lang boogvormig puntig toelopend mes aan de binnenzijde scherp, aan een lange stok bevestigd, dienend om gras en koren mee te maaien."@nl |
| ns5:Zela | "Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in de Democratische Republiek Congo."@nl |
| ns5:zelfdragende vloeren | "Onafhankelijk opgehangen vloer- of dakbedekkingseenheden die zich uitstrekken tussen bouwdelen."@nl |
| ns5:zelfgebouwde huizen | "Wordt gebruikt voor huizen die zijn gebouwd door de eigenaars."@nl |
| ns5:zelfkant | "De lengterichting van een weefsel dat is afgesloten met inslaglussen, vaak te onderscheiden doordat de inslageinden verschillen van de rest van het weefsel, en soms doordat er een wijziging in de binding is."@nl |
| ns5:zelfladend | "Te gebruiken om vuurwapens te beschrijven die na het afvuren automatisch de lege munitiehuls uitwerpen en het volgende patroon laden."@nl |
| ns5:zelf opwindende horloges | "Wordt gebruikt voor horloges die zichzelf opwinden, bijvoorbeeld doordat bewegingen van de drager rotors laten draaien, hefboompjes met gewichtjes laten kantelen, door het openen en sluiten van het kastje, of door een elektromotortje."@nl |
| ns5:zelf opwindende klokken | "Klokken die zichzelf automatisch opwinden met een systeemvan hefbomen met gewichten of met elektromotortjes."@nl |
| ns5:zelfportretten | "Kunstwerken waarin de kunstenaar een gelijkenis van zichzelf schept."@nl |
| ns5:zendbrieven | "Documenten, door de paus uitgevaardigd aan een religieuze gemeenschap of een individu, over disciplinaire kwesties."@nl |
| ns5:zenders | "Elk toestel dat wisselende elektromagnetische golven uitzendt."@nl |
| ns5:zendontvangapparaten | "Wordt gebruikt voor apparaten die zowel de uitzending als de ontvangst van geluidsberichten toelaten."@nl |
| ns5:Zenshuyo | "Verwijst naar de architectuurstijl die zich ontwikkelde tijdens de Song dynastie (970-1279 v. Chr.) in China en die tijdens de Kamakura periode (1185-1333) samen met het Zen-Boeddhisme in Japan werd geïntroduceerd. De stijl kenmerkt zich door kleinere, complexere gebouwen met zeer nadrukkelijke consoles."@nl |
| ns5:zeppelins | "Luchtschepen van het stijve type die bestaan uit een overdekt, versterkt raamwerk dat wordt gedragen door compartimenten of cellen die zijn gevuld met gas; rond 1900 in Duitsland ontwikkeld."@nl |
| ns5:Zesde Dynastie | "Verwijst naar de periode in Egypte van circa 2325 tot 2150 v. Chr. De periode kenmerkt zich door interne problemen in de koninklijke familie en de decentralisatie van de macht, wat tot uitdrukking komt in het algemene verval in de kunsten en een toename van grafbouw in de provincie."@nl |
| ns5:Zesentwintigste Dynastie | "Verwijst naar de periode in Egypte van circa 664 tot 525 v. Chr., ook bekend als de Saite Dynastie naar de hoofdstad Sais. Deze periode kenmerkt zich door een heropleving van de kunst, met name in de beeldhouwkunst, die een uniforme geïdealiseerde stijl ontwikkelde, die bekendstaat als de Saite-stijl."@nl |
| ns5:zesledige gewelven | "Gewelven verdeeld in zes gewelfscellen."@nl |
| ns5:zesriemsgieken | "Wedstrijdgiek, lange zeer smalle ranke boot met zo weinig mogelijk diepgang, voor en achter uitlopend in een steven en plaats biedend aan zes roeiers."@nl |
| ns5:Zestiende Dynastie | "Verwijst naar de periode in Egypte van circa 1630 tot 1532 v. Chr. waarin een tweede groep Aziaten gelijktijdig met de Hyksos uit de Vijftiende Dynastie de macht greep in een deel van de Delta. Er is weinig bekend over de kunst en architectuur uit deze periode."@nl |
| ns5:zetblokken | "Blokken materiaal die soms gebruikt worden om de delen van een gewatteerde deken aan elkaar te maken."@nl |
| ns5:zetboorden | "Raamwerken of kantlagen rond een opening in een dak of vloer die hoger zijn dan het omringende vlak om te voorkomen dat er water in de opening loopt."@nl |
| ns5:zethaken | "In de hand gehouden blad waarin drukvormen worden samengevoegd voordat ze naar een grotere galei worden verplaatst."@nl |
| ns5:zethamers | "Metalen onderdelen met een vierkante steel, die in een gat in een aanbeeld kunnen worden gestoken."@nl |
| ns5:zetijzers | "Buigtangachtig gereedschap waarmee de tanden van een zaag kunnenn worden gezet nadat ze zijn geslepen. Ze kunnen worden aangepast om op verschillende zagen te gebruiken."@nl |
| ns5:zetmachines | "Wordt gebruikt voor diverse machines die worden gebruikt om letters te zetten, te beginnen met de apparaten van het begin en midden van de 19e eeuw, inclusief de machines voor @strike-on composition en elektronische en fotografische apparaten en systemen."@nl |
| ns5:zetten | "Het voorbereiden van kopij - met de hand, machinaal, of met een computer - in een vorm die geschikt is voor het maken van een afdruk of voor het maken van drukplaten. Hieronder vallen ook de omvangberekening en de opmaak van letters, spaties en ander af te drukken materiaal. Gebruik 'letterzetten' voor het specifieke procédé van het zetten van letters."@nl |
| ns5:zetters | "Personen die type en illustraties samenvoegen, plaatsen en een drukproef maken en in feitre alles klaarmaken voor het afdrukken."@nl |
| ns5:zeven | "Gebruiksvoorwerpen of apparaten die worden gebruikt voor het vast- of tegenhouden van vaste stoffen of deeltjes terwijl een vloeistof erlangs loopt. Gebruik 'vergieten' voor schaal- of kegelvormige pannen met geperforeerde of doorboorde kanten die worden gebruikt voor het uitdruipen of afgieten van voedsel."@nl |
| ns5:Zevende Dynastie | "Verwijst naar de periode in Egypte van circa 2150 tot circa 2130 v. Chr. (kort voor het begin van de negende dynastie). In de meeste bronnen worden de zevende en achtste dynastie samengevoegd. Er is weinig bekend over de kunst en architectuur uit deze periode."@nl |
| ns5:Zevenentwintigste Dynastie | "Verwijst naar de periode in Egypte van circa 525 tot 404 v. Chr. Tijdens deze periode werd Egypte veroverd door de Perzen. Er is weinig bewaard gebleven van de kunst en architectuur uit deze periode."@nl |
| ns5:Zeventiende Dynastie | "Verwijst naar de periode in Egypte van circa 1630 tot 1540 v. Chr. tijdens welke de heersers (Hyksos) vanuit de stad Thebes in het zuiden het land regeerden. De periode kenmerkt zich door het vermoeden van een florerende artistieke productie in het erna volgende Nieuwe Rijk en de aanhoudende productie van koninklijk beeldhouwwerk."@nl |
| ns5:zeze's | "Snaarinstrumenten, in allerlei vormen, bestaande uit een lange stok of stang met een knop aan beide uiteinden waarvan de snaren zijn bevestigd, 3 frets, een U-vormige kam, 1 of 2 klankbodems van een halve kalebas aan één uiteinde; bespeeld door strijken, tokkelen en slaan van de snaren; verschillende gebieden in Afrika."@nl |
| ns5:zheng | "Citers met 12 tot 16 snaren van zijde of metaal, elk ondersteund door een beweegbare kam die tevens als fijnstemmechanisme dient; China."@nl |
| ns5:zichtbaar | "Te gebruiken om dingen te beschrijven die gezien kunnen worden, meestal met het blote oog, maar het kan ook onder andere omstandigheden zijn, bijvoorbeeld met een microscoop."@nl |
| ns5:zichtbaar effectanalyse | "Systematisch het zichtbare effect analyseren van een nieuwbouwproject of planologisch beleid voor een gemeenschap of gebied."@nl |
| ns5:zichtbaar spectrum | "Systematische ordening van zichtbare energiestralen naar golflengte, zichtbaar als een band met alle kleuren van de regenboog die wordt verkregen als er zonlicht door een prisma schijnt."@nl |
| ns5:zichtbare voegen | "Zichtbare voegen op het oppervlak van een gemetselde muur."@nl |
| ns5:zichtlijnen | "Lijnen die een onbelemmerd gezichtsveld definiëren, zoals in kamers of open ruimten of langs straten in een stad."@nl |
| ns5:ziek | "Een fundamentele onvolkomenheid van glas die wordt veroorzaakt door een onjuiste verhouding van de bestanddelen, in het bijzonder door een teveel aan alkali, en die wordt gekenmerkt door een netwerk van fijne scheurtjes en de vorming van vochtplekken op het oppervlak."@nl |
| ns5:zieken | "Mensen die lijden aan een ziekte of aandoening."@nl |
| ns5:ziekenhuisbedden | "Bedden met een frame uit drie delen, uitgerust met springveren die het hoofd, voeteneind of midden van het bed op gewenste hoogte kunnen brengen."@nl |
| ns5:ziekenverblijven | "Wordt gebruikt voor gezondheidszorgeenheden die eenvoudige medische en verplegende zorg bieden aan inwoners of leden van een inrichting of een andere instelling."@nl |
| ns5:ziekenzalen | "Groepen ruimten, verdiepingen of afzonderlijke ruimten in (medische) zorginstellingen voor een bepaald type of een bepaalde groep patiënten."@nl |
| ns5:ziekmakend gebouwsyndroom | "Te gebruiken voor ziekten en kwalen die lijken te zijn veroorzaakt bij de bewoners van een gebouw door de omstandigheden in dat gebouw."@nl |
| ns5:ziekte | "Een toestand van slechte gezondheid, het hebben van een ziekte, aandoening of ander slecht functioneren van de geest of het lichaam."@nl |
| ns5:zielen | "Inkepingen in de bodem van een drinkglas of in de voet van een glazen voorwerp. Wanneer ze in de bodem van een drinkglas of fles zitten maken ze deze meer stabiel, maar verminderen ze de inhoud."@nl |
| ns5:zielen | "Ruimte omsloten door de loop van vuurwapens."@nl |
| ns5:ziende kappen | "Daken waarvan de houten structuur in de onderliggende vertrekken te zien is."@nl |
| ns5:ziften | "Netachtige of geperforeerde apparaten of keukengerei waardoor droog, los materiaal zoals bloem wordt gewannen of verfijnd. Wordt ook gebruikt voor stoffen die vloeistof bevatten en in dit gerei kunnen uitdruipen of waarin zachte, vaste stoffen, zoals hardgekookte eieren, door een stamper worden fijngemalen."@nl |
| ns5:ziggoerats | "Piramidevormige tempels met terrassen in Mesopotamië. VDW."@nl |
| ns5:zigzag rules | "Maatstokken die bestaan uit korte stroken hout die aan de uiteindes met elkaar zijn verbonden met klinknagels, zodat de delen zigzaggend, in een parallel vlak, kunnen worden opgevouwen; over het algemeen zijn de stroken 15 tot 30 cm lang en zijn de maatstokken 2 tot 2,5 meter lang wanneer ze zijn uitgevouwen. Te onderscheiden van 'duimstokken' die meestal korter zijn en in meer dan één vlak kunnen vouwen of draaien."@nl |
| ns5:zigzagtrappen | "Bordestrappen zonder trapgat tussen de opeenvolgende trappen. De trapleuning en balusters van de bovenste en de onderste trap vallen verticaal samen."@nl |
| ns5:zijbelichting | "Belichting vanaf de zijkant; wordt in het algemeen toegepast om ergens de vormgeving van te benadrukken"@nl |
| ns5:zijbeugels | "Gebogen stalen beugels die in paren, één aan elke zijde van de kling, op blanke wapens worden aangebracht en zijn bevestigd aan de pareerstang van het gevest zodat ze bogen vormen die loodrecht op de kling staan."@nl |
| ns5:zijbeuken | "Ruimten in meerbeukige kerken in de lengterichting van meerbeukige kerken. VDW."@nl |
| ns5:zijde | "Fijne, ononderbroken proteïnevezel die voornamelijk bestaat uit fibroïnedraden en wordt afgescheiden door zijderupsen."@nl |
| ns5:zijde | "Stof gemaakt van zijdevezels."@nl |
| ns5:zijdeglans | "Een weerspiegelende oppervlaktekwaliteit die minder stralend is dan hoogglans en die meer een gevoel van diepte dan van glans aan de afwerking geeft."@nl |
| ns5:zijdelings nieten | "Methode voor het binden van boeken waarbij het gehele tekstblok als een eenheid aan elkaar wordt vastgemaakt door het bindingsmiddel, meestal gaat het om draadkrammen, vanaf de voorkant door het tekstblok naar de achterkant, dicht langs de vouwen van het katern, te halen."@nl |
| ns5:zijgevels | "Wordt gebruikt voor frontons aan de zijkanten van een gebouw, niet de voor- of achterkant."@nl |
| ns5:zij-ingangen | "Secundaire en meestal onopvallende achterdeuren of poorten, vooral in vestingwerken of ommuurde ruimten. Kan ook worden gebruikt voor minder belangrijke, privé- of zij-ingangen."@nl |
| ns5:zijkant | "Te gebruiken om iets te beschrijven dat zich aan of bij die kant van iets bevindt dat geen voorkant, achterkant, boven- of onderkant is. Gebruik 'zijkanten' van de hiërarchie Onderdelen om te verwijzen naar die oppervlakken die geen voorkant, achterkant, boven- of onderkant zijn."@nl |
| ns5:zijkanten | "Wordt gebruikt voor de oppervlakken van objecten die geen voorkanten, achterkanten, bovenkanten of onderkanten zijn. Als bijvoeglijk naamwoord dat de plaats van iets aan of bij de zijkant van iets beschrijft, wordt 'zij' (Kenmerken en Eigenschappen) gebruikt."@nl |
| ns5:zijkapellen | "Bedeplaatsen terzijde aan kerken, in zijbeueken. VDW."@nl |
| ns5:zijlichten | "Lichten die de aanwezigheid en de globale lengte van een voertuig aangeven."@nl |
| ns5:zijlichten | "Meestal twee, aan weerszijden van een toegang geplaatste vensters. (AMR)"@nl |
| ns5:zijpilaren | "Die delen van de flankerende muren van de cella van een tempel die uitsteken voorbij de voorkant of achterkant en die vaak eindigen in antae."@nl |
| ns5:zijplanken | "Planken die vaak afneembaar zijn en die de zijkanten, of delen van de zijkanten van constructies vormen, zoals bij bedden, of bij karren en rijtuigen om hun draagvermogen te vergroten."@nl |
| ns5:zijplaten van de haard | "Platte, uitstekende platen aan de zijkanten van open haarden waar potten of pannen neergezet kunnen worden om ze warm te houden."@nl |
| ns5:zijriolen | "Riolen die afvalwater ontvangen uit een relatief klein gebied en die zijn verbonden met hoofdriolen of putten."@nl |
| ns5:zijtafels | "Tafels om tegen een muur aan te zetten, meestal is één zijde onversierd."@nl |
| ns5:zijtrawlers | "Ter onderscheiding van de hektrawler wordt de klassieke trawler zijtrawler genoemd. Bij de zijtrawler bevindt de trawllier zich voor de brug. Van de trommels van de trawllier lopen de vislijnen naar het voorgedeelte van het werkdek om via de nodige leidrollen op dek en de hangerblokken in de galgen, over boord te gaan naar de visborden, Oorspronkelijk vond men de galgen aan stuurboord en bakboord; later alleen aan stuurboord."@nl |
| ns5:zijwaartse belastingen | "De horizontale belasting die door winddruk of effecten van krachtige seismische trilliingen wordt veroorzaakt."@nl |
| ns5:zilehs | "Geweven tapijten afkomstig uit Karabagh in de Kaukasus, waarbij de inslag geflotteerd is met brocaat."@nl |
| ns5:zillen | "Vingerbekkens; oude en moderne islamitische wereld; Zuidoost-Europa, Turkije."@nl |
| ns5:zilus | "Perzische, geweven tapijten van blauw en wit katoen die als goedkope vloerbedekking worden gebruikt."@nl |
| ns5:zilver | "Te gebruiken voor het zuivere metaalelement met het symbool Ag en het atoomnummer 47. Het metaal is smeedbaar, vervormbaar en wit van kleur met een kenmerkende glans en wordt als edel beschouwd. Ook te gebruiken voor dit metaal wanneer het wordt bewerkt en gevormd om, meestal in combinatie met andere stoffen, diverse voorwerpen en materialen te maken."@nl |
| ns5:zilveramalgaam | "Een legering van zilver en kwik."@nl |
| ns5:zilvererts | "Delfstoffen waaruit zilver gewonnen kan worden."@nl |
| ns5:zilvergeel | "Oplossing van zilverzouten die wordt gebruikt om plaatselijk de kleur van gebrandschild glas te wijzigen."@nl |
| ns5:zilverglas | "Te gebruiken voor geblazen glaswerk met dubbele wanden, dat is verzegeld na verzilvering van de vlakken aan de binnenkant; wordt gebruikt voor het vervaardigen van sierwaren."@nl |
| ns5:zilverkleur bleekprocédés | "Een subtractief kleurfotografisch procédé waarbij kleurstoffen die in de emulsie aanwezig zijn, worden gebleekt, waardoor alleen die kleurstoffen achterblijven die overeenkomen met de kleur van de afbeelding."@nl |
| ns5:zilverpigment bleekafdrukken | "Fotografische afdrukken vervaardigd met het zilverpigment bleekprocédé."@nl |
| ns5:zilverstiften | "Zilveren stift, ofwel een kopern stift met zilveren punt, waarmee in de 15e eeuw de kunstenaars zich bedienden bij het tekenen van portretten en ander werk, dat een nauwkeurige, fijne uitvoering eiste. De zilverstift is alleen bruikbaar op geprepareerd papier of perkament."@nl |
| ns5:zilverwerk | "Objecten gemaakt van zilver, vooral tafelgerei van zilver dat wordt gebruikt bij het opdienen en nuttigen van eten en drinken."@nl |
| ns5:zilverwerk | "Objecten of delen van objecten, vervaardigd uit zilver, vooral fijn, decoratief werk."@nl |
| ns5:Zimba | "Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in het grensgebied tussen Malawi en de Democratische Republiek Congo."@nl |
| ns5:zimbabwes | "Afrikaanse stenen paleizen. De buitenste muren en veekralen werden gebouwd van bedekte stenen, terwijl de hoofdgebouwen binnen de muren werden gemaakt van constructies van leem en vlechtwerk."@nl |
| ns5:zingende glazen | "Glazen, gestemd, opgesteld in een serie; bespeeld door eroverheen te wrijven, soms ook door er tegenaan te slaan, waardoor een geluid ontstaat als van een strijkinstrument."@nl |
| ns5:zingende zagen | "Zagen (botte handzagen); bespeeld met de strijkstok van viool of cello."@nl |
| ns5:zink | "Te gebruiken voor het zuivere metaalelement met het symbool Zn en het atoomnummer 30; het is een blauwachtig wit, kristallijn metaal. Ook te gebruiken voor dit metaal wanneer het wordt bewerkt en gevormd om, meestal in combinatie met andere stoffen, diverse voorwerpen en materialen te maken."@nl |
| ns5:zinken | "Blaasinstrumenten, sopraan-, sopranino- en tenorstemming, bestaande uit een lange houten of ivoren buis, conische boring, recht, ook licht gebogen, vingergaten; bespeeld door lipspanning; Europa."@nl |
| ns5:zinken | "Een vaartuig zinkt als er zoveel water inloopt dat het gewicht daarvan het draagvermogen overtreft. Het verdwijnt dan geheel of ten dele onder de waterspiegel."@nl |
| ns5:zinknetten | "Net dat wordt gebruikt om vis te vangen door het net plotseling snel naar boven te halen."@nl |
| ns5:zinkografie | "Kan algemeen worden gebruikt voor procédés voor het prepareren van een drukvlak op een zinkplaat, hetzij voor lithografie, hetzij geëtst voor boekdruk. Gebruik waar mogelijk twee uitdrukkingen: de term voor het specifieke procédé, zoals 'lithografie' gecombineerd met 'zink' en dat aangevuld met 'drukplaten'."@nl |
| ns5:zinkputten | "Afgedekte putten waarin ongezuiverd afvalwater wordt gestort, waarna het vloeibare deel in de omringende poreuze bodem lekt of zakt, en de vaste delen in de put achterblijven en gedeeltelijk ontbinden alvorens te worden verwijderd."@nl |
| ns5:zinkvleten | "De zinkvleet is als een gordijn dat aan de bovenzijde is bevestigd aan de reep en door zijn gewicht verticaal neerhangt [VISMI, p. 10]."@nl |
| ns5:zirkoniumoxide | "Een wit poeder dat ontstaat door zirkoon te bewerken en dat wordt gebruikt als een pigment."@nl |
| ns5:zirkoon | "Een mineraal dat verschillende kleuren heeft en een algemeen bijkomstig mineraal is in kiezelhoudende stollingsgesteenten, kristallijne kalksteen, schisten en gneisen."@nl |
| ns5:Zischäggen | "Wapenhelmen met een halfronde of puntige kroon, verschuifbare neusdekking of een vizier met tralies, en als lange halsbeschermer een enkele onbuigzame plaat of verscheidene overlappende platen, vergelijkbaar met de staart van een kreeft; ze werden gedragen door de Europese en Noord-Amerikaanse cavalerie aan het eind van de 16e en 17e eeuw."@nl |
| ns5:zitbaden | "Badkuipen die zijn ontworpen om iemand in een zittende houding te ondersteunen, zodat men slechts tot en met de heupen in het water zit. Wordt vaak gebruikt voor therapeutische behandelingen."@nl |
| ns5:zitkamers | "Kamers met een privé-karakter, bedoeld om in te zitten, gasten te ontvangen en te verpozen. Gebruik 'salons' voor grotere en officiëlere zitruimten."@nl |
| ns5:zitregels | "Geraamtes waarop de zitting is gebouwd."@nl |
| ns5:zitslaapbanken | "Verlengde stoelen, meestal zonder armleuningen en met een rugleuning die tot horizontale positie versteld kan worden. Ze worden gebruikt om in te luieren en staan vaak op een stretcherframe met zes of acht poten. Wordt ook gebruikt voor lange, brede, sofa-achtige zitmeubels, vaak met twee lage uiteindes die wel wat weg hebben van de planken aan het hoofd- en voeteneinde van een bed, die kunnen worden gebruikt om op te zitten of slapen."@nl |
| ns5:zittekisten | "Lange banken die in twee basistypen bestaan: een bank met armleuningen en een lage rug, en een bank met armleuningen, oren en een meestal massieve, hoge rugleuning. Gebruik 'box settles' voor een zittekist met een scharnierende zitting."@nl |
| ns5:zitters | "Personen die model staan voor portretten."@nl |
| ns5:zittingen | "Het deel van zitmeubelen waarop men zit."@nl |
| ns5:zittingkussens | "Algemene term voor afneembare opgevulde zittingkussens in de 17e en 18e eeuw. De term lijkt ook te zijn gebruikt voor grote gewatteerde zittingen."@nl |
| ns5:zitzakken | "Grote, zachte stoelen zonder frame die op een zak met bonen lijken en meestal bestaan uit een zak van een soort stofachtig plastic dat met stukjes plastic wordt gevuld. Ze vormen zich gemakkelijk naar de omtrek van de zittende persoon."@nl |
| ns5:zodenbanken | "Wordt gebruikt voor verhoogde stoeltjes of banken die bedekt zijn met graszoden; veel voorkomend in middeleeuwse tuinen."@nl |
| ns5:zoeken | "Het systematisch onderzoeken van records in een bestand of een collectie met als doel het opsporen van bepaalde gegevens of records."@nl |
| ns5:zoeken op onderwerp | "Het raadplegen van een bestand of een collectie op zoek naar artikelen die bepaalde onderwerpen, mensen of dingen beschrijven of afbeelden."@nl |
| ns5:zoekhulpmiddelen | "Documenten, al dan niet gepubliceerd, die een hoeveelheid verslagen binnen een documentatiecentrum of archief inventariseren of beschrijven, en gemakkelijker toegankelijk en begrijpelijk maken voor de gebruiker."@nl |
| ns5:zoeklichten | "Verlichtingsmiddelen ontworpen om een ruwweg parallelle lichtbundel te maken. Ze zitten op een vast of verplaatsbaar platform."@nl |
| ns5:zoemers | "Elektrische signaalapparaten die een zoemend geluid voortbrengen."@nl |
| ns5:zoetwaterparel | "De parel van zoetwaterweekdieren."@nl |
| ns5:zolders | "Wordt gebruikt voor afgesloten ruimten onder schuine daken, tussen het dak en het plafond van de bovenste verdieping, vooral in huizen. Ze kunnen zowel voor opslag als voor bewoning worden gebruikt. Voor open platforms in huizen, die zich dicht bij het plafond bevinden, of voor grote ruimten onder de daken van kantoren of pakhuizen wordt 'lofts' gebruikt."@nl |
| ns5:Zombo | "Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in de Democratische Republiek Congo en Angola."@nl |
| ns5:zomen | "Het af- of bijwerken van randen of zomen met buisvormige stroken textiel of leer."@nl |
| ns5:zomerbedden | "Benaming die door Thomas Sheraton werd gebruikt voor een elegant ontwerp van twee lits jumeaux met een gemeenschappelijk baldakijn, waarbij een doorgang tussen de bedden zorgt dat de bedienden gemakkelijk toegang hebben."@nl |
| ns5:zomerdracht | "Variant van de streekdracht die gedurende een 'vastgestelde periode' rond het zomerseizoen wordt gedragen."@nl |
| ns5:zomerhuisjes | "Woningen op het platteland die worden gebruikt als zomerverblijf."@nl |
| ns5:zomerhuizen | "Bouwconstructies in grote tuinen of parken, naast het eigenlijke hoofdgebouw, die zijn bedoeld om zomers permanent in te kunnen bivakkeren."@nl |
| ns5:zomerkaden | "Lage dijken of dammen langs het zomerbed van een water. VDW."@nl |
| ns5:zomerkeukens | "Keuken op een boerderij die gedurende het zomerseizoen wordt gebruikt."@nl |
| ns5:zomerpaleizen | "Wordt gebruikt voor paleizen in landelijke gebieden, meestal van regerende vorsten en hun hofhoudingen, met name in de zomer gebruikt."@nl |
| ns5:zomerspreien | "Lichtgewicht bedovertrekken gebruikt bij warm weer, vaak gelijkend op de bovenkanten van quilts, maar dan met omgestikte randen en afgewerkte naden."@nl |
| ns5:zonastraallampen | "Astraallampen met branders die zonnedeflectoren hebben."@nl |
| ns5:zondaarsbankjes | "Kleine krukken die in kerken in Schotland werden gebruikt voordat de kerkbankjes werden geïntroduceerd."@nl |
| ns5:zondagse dracht | "Variant van de streekdracht die op zondag (en als geklede uitgaansdracht) wordt gedragen."@nl |
| ns5:zondagsscholen | "Scholen, meestal behorende tot een kerk, waar op zondag stichtelijk onderwijs m.n. aan kinderen wordt gegeven."@nl |
| ns5:zonder terugslag | "Te gebruiken om vuurwapens te beschrijven, vooral geweren, die zijn gebouwd om terugslag te voorkomen, meestal door een opening in de grendel of het sluitstuk die een beheerste ontsnapping van het voortstuwingsmiddel toestaat."@nl |
| ns5:zonder zuilen | "Zonder zuilen of pilasters of zonder het herhaalde gebruik daarvan op belangrijke locaties of als invloedrijke ontwerpelementen; wordt vooral gebruikt met betrekking tot gevels."@nl |
| ns5:zonekaarten | "Kaarten waarop precies staat aangegeven op welke gebieden een bepaald bestemmingsplan van toepassing is."@nl |
| ns5:zonering | "Het reguleren van landgebruik voor vastgestelde doeleinden."@nl |
| ns5:zones | "Terreinen die door een overheidsinstantie zijn bestemd voor een bepaald gebruik, bijvoorbeeld voor woningen, commercie of industrie."@nl |
| ns5:zoning ordinances | "Verordeningen waarin het toegestane gebruik van grond in een bepaald district of zone wordt geregeld en zaken als de grootte van een kavel en de toewijzing van bouwlocaties."@nl |
| ns5:zonlicht | "Te gebruiken met betrekking tot het directe licht van de zon; gebruik 'daglicht' voor het licht overdag in algemene zin."@nl |
| ns5:zonnebloemolie | "Een bleekgele, drogende olie met een aangename geur en smaak, afkomstig uit de grote zaden van de gewone zonnebloem."@nl |
| ns5:zonneboilers | "Wordt gebruikt voor boilers waarvan belangrijkste energiebron de zon is."@nl |
| ns5:zonnebrillen | "Brillen met gekleurde of getinte glazen die de ogen beschermen tegen fel zonlicht."@nl |
| ns5:zonnecollectoren | "Diverse apparaten die worden gebruikt om zonnestraling te verzamelen en deze om te zetten in energie."@nl |
| ns5:zonnehoeden | "Bonnetten van stof of stro met een brede rand om het gezicht tegen de zon te beschermen, vaak met een ruche rond de voor- en zijkanten en soms een capeachtig uitsteeksel aan de achterkant ter bescherming van de nek."@nl |
| ns5:zonnehuizen | "Wordt gebruikt voor huizen die zijn ontworpen om zonnestraling op te slaan en te gebruiken voor warmte of elektriciteit."@nl |
| ns5:zonnejurken | "Jurken met een verkort lijfje dat de schouders, armen en rug vrijhoudt."@nl |
| ns5:zonnekappen | "Afneembare camerahulpstukken die zijn ontworpen om de lens te beschermen tegen ongewenst licht."@nl |
| ns5:zonnekompassen | "Navigatie-instrumenten die gebruik maken van de schaduw van een naald en bijbehorende schaalverdeling om het mogelijk te maken de zon te gebruiken bij het vaststellen van een richting."@nl |
| ns5:zonnelampen | "Argandlampen zonder een apart reservoir en met branders die lage, koepelvormige deflectoren hebben met ronde openingen. De houder, soms de hele lamp, is van metaal gemaakt, meestal koper."@nl |
| ns5:zonneringen | "Astronomische ring, 16e en 17e eeuws instrument voor het meten van de hoogte van de zon en voor het vaststellen van de tijd en de breedte op zee."@nl |
| ns5:zonneschermen | "Wordt gebruikt voor dikwijls verstelbare, meestal van metaal of canvas gemaakte constructies bestemd om ramen, deuren of dekken te overkappen om ze te beschermen tegen zon en regen."@nl |
| ns5:zonneschijnmeters | "Instrumenten die de duur van direct zonlicht meten."@nl |
| ns5:zonneterrassen | "Terrassen om te zonnebaden."@nl |
| ns5:zonnewijzers | "Wordt gebruikt voor instrumenten die overdag bij benadering de tijd aangeven, door middel van een schaduw die bij zonlicht op een oppervlak met een schaalverdeling wordt geworpen door een gnomon."@nl |
| ns5:Zonoliet beton | "Een soort beton dat dient als isolatiemiddel."@nl |
| ns5:zonverwarming | "Systemen die warmte en warm water leveren door stralingsenergie van de zon op te vangen en om te zetten."@nl |
| ns5:zoöforen | "Decoratieve friezen die zijn versierd met menselijke of dierlijke figuren."@nl |
| ns5:zoogdieren | "Dieren die zijn jongen zoogt"@nl |
| ns5:zoölogen | "Wetenschappers die zijn geschoold in of werken op het gebied van de dierkunde."@nl |
| ns5:zoölogie | "De wetenschappelijke bestudering van dieren, zoals hun anatomie, fysiologie, biochemie, genetica, ecologie, evolutie en gedrag."@nl |
| ns5:zoomlenzen | "Lenzen die zijn gemaakt om de brandpuntsafstanden - binnen een bepaald bereik - continu te kunnen variëren. De effectieve lensopening en scherpstelling blijven onveranderd door zulke afstellingen."@nl |
| ns5:zoophoric columns | "Zuilen die een figuur of figuren van één of meerdere mensen of dieren ondersteunen."@nl |
| ns5:zoöplankton | "In (zee)water of lucht levende hele kleine dierlijke organismen zonder of slecht met geringe eigen beweging."@nl |
| ns5:zoötropen | "Optisch speelgoed dat bewegende beelden creëert en dat bestaat uit een draaiende trommel met spleten waar een strook papier met opeenvolgende plaatjes in wordt geplaatst met de afbeeldingen naar binnen; ontwikkeld aan het begin van de 19e eeuw."@nl |
| ns5:Zopfstil | "Verwijst naar de Duitse Antiek Revival-stijl uit het eind van de 18de eeuw, in Duitsland bekend als de ‘pruikenstijl’."@nl |
| ns5:zorgstoelen | "Stoelen met een lage zitting, die ongeveer tussen de 32,5 en 37,5 cm hoog is, zonder armleuningen."@nl |
| ns5:zout | "Elke stof die het resultaat is van de combinatie van negatieve ionen van zuren en meestal metaalionen. Gebruik 'keukenzout' voor natriumchloride of NaCl."@nl |
| ns5:zoutbakken | "Houders met een deksel, variërend van vorm en materiaal, waarin zout wordt bewaard; de term wordt vooral gebruikt voor zoutbakken die aan de muur hangen."@nl |
| ns5:zoutdrukken | "Fotografische afdrukken vervaardigd door met keukenzout bestreken papier door middel van zilvernitraat lichtgevoelig te maken en in contact te belichten onder een negatief tot het beeld gevormd is. Gebruik 'kalotypieën' voor met zilverjodide of zilvernitraat lichtgevoelig gemaakte en daarna met was bewerkte papiernegatieven. Gebruik 'photogenic drawings' voor papiernegatieven vervaardigd door het afdrukken van een zilverafbeelding."@nl |
| ns5:zoute haringen | "Gepekelde haring"@nl |
| ns5:zouterijen | "Plaats waar vis, huiden enz. gezouten worden."@nl |
| ns5:zoutglazuur | "Een transparant, glasachtig keramiekglazuur met een kenmerkend onregelmatig oppervlak dat wordt verkregen door keukenzout de hete bakoven in te gooien."@nl |
| ns5:zoutheid | "De eigenschap van het samengesteld zijn uit of het bevatten van een zout of zouten; ook de concentratie zout of zouten in een oplossing."@nl |
| ns5:zoutlepels | "Miniatuurlepels die voornamelijk worden gebruikt om zout uit een zoutvaatje of schotel te scheppen."@nl |
| ns5:zoutmeters | "Instrumenten voor het meten van de hoeveelheid zout in een oplossing."@nl |
| ns5:zoutmijnen | "Fabrieken waar zout wordt geproduceerd op commerciële schaal."@nl |
| ns5:zoutpotten | "Potten voor of met zout"@nl |
| ns5:zoutstrooiers | "Vaten met een geperforeerde bovenkant voor het strooien van zout op voedsel. Worden gemaakt in een verscheidenheid van vormen en materialen en vormen vaak een paar met een peperbusje."@nl |
| ns5:zoutvaatjes | "Kleine, lage, open vaten die worden gebruikt voor zout aan tafel. Worden gemaakt in een verscheidenheid aan vormen en kunnen een platte onderkant hebben of op pootjes staan of op een voet met een steel. Gebruik 'standing salts' voor grote vaten voor zout."@nl |
| ns5:zoutvaten | "Houders voor tafelzout. Worden gemaakt in een grote verscheidenheid aan vormen, stijlen, materialen en grootte."@nl |
| ns5:zoutwateraquariums | "Wordt gebruikt voor aquaria die zich concentreren op leven in zout water, vooral zeemilieus."@nl |
| ns5:zoutzakken | "Zakken met een specifieke vorm, gebruikt voor het opslaan van zout, graan of iets dergelijks; wordt vooral gebruikt voor geweven zakken die door nomaden worden gebruikt."@nl |
| ns5:Z-twist | "Garen waarin de twist van de vezels de richting volgt van de centrale balk van de letter Z. Zie ook 'S-twist'."@nl |
| ns5:Zuid-Amerikaans | "Verwijst naar de culturen van het Zuid-Amerikaanse continent, dat wordt omgrensd door de Grote Oceaan, de Atlantische Oceaan, Midden-Amerika en Antarctica."@nl |
| ns5:Zuidwalbotters | "Botters uit Huizen, Muiden en Spakenburg, die een hogere kop en een sterk geveegd achterschip hadden, een groter vrijboord en meer gebogen spanten dan de Marker en Monikkendammer botter. Bij de Zuidwalbotter ontbrak ook de verdubbeling aan de kop en de voorsteven, de berenklamp."@nl |
| ns5:zuidwesters | "Waterafstotende hoeden die als regenkleding worden gedragen of door matrozen bij slecht weer; met een brede schuin aflopende rand die aan de achterkant breder is ter bescherming van de nek en soms met oorkleppen die onder de kin vastgemaakt worden."@nl |
| ns5:zuigelingen | "Kinderen die in de eerste levensfase zijn, voordat ze in staat zijn te lopen."@nl |
| ns5:zuigflessen | "Flessen waaraan een rubber speen is bevestigd, waaruit een baby melk of een andere vloeistof zuigt."@nl |
| ns5:zuilbeelden | "Gebeeldhouwde menselijke figuren, geplaatst voor een zuil waarvan zij deel uitmaken. Zuilbeelden zijn uit hetzelfde blok gehouwen als de zuil. Gebruik termen als 'atlanten' of 'kariatiden' voor gebeeldhouwde menselijke figuren die zelf (steun)pilaren zijn."@nl |
| ns5:zuilcactussen | "Naam van een talrijk geslacht van cactussen (Cereus) die kantige, met scherpe doornen bedekte zuilen vormen"@nl |
| ns5:zuilen | "Wordt gebruikt voor cilindrische, rechtopstaande metselwerken, die meestal een dragende functie hebben of lijken te hebben, en bestaan uit drie onderdelen: een voetstuk, kapiteel en schacht. Ze komen ook vaak voor op meubilair, vooral als decoratieve elementen. Wordt ook gebruikt voor alle rechtopstaande delen in een stalen of betonnen raamwerk. Voor vierkante of rechthoekige delen, in metselwerk of klassieke bewerkt, en voor de massieve rechtopstaande delen uit de middeleeuwse architectuur wordt de term 'pilasters'."@nl |
| ns5:zuilenhallen | "Zalen waarvan het dak wordt gedragen door rijen zuilen."@nl |
| ns5:zuilen met schachtringen | "Wordt gebruikt voor zuilen of clusters schachten die door schachtringen zijn omgeven, en veel voorkomen in de middeleeuwse architectuur."@nl |
| ns5:zuilenschermen | "Wordt gebruikt voor rijen zuilen die voornamelijk dienst doen om binnenruimten van elkaar te scheiden."@nl |
| ns5:zuilvormig | "Gevormd in zuilen; in de vorm van een zuil of met de schacht van een zuil."@nl |
| ns5:zuivelbedrijven | "Wordt gebruikt voor boerderijgebouwen, waar melkproducten worden gemaakt en bewaard, meestal onder leiding van de boerinnen. Te onderscheiden van 'zuivelfabrieken' door de afwezigheid van mechanisatie. Gebruik 'melkhuizen' voor bijkomstige gebouwen voor de landbouw die worden gebruikt voor de verwerking van melk, al of niet geautomatiseerd."@nl |
| ns5:zuivelfabrieken | "Wordt gebruikt voor gebouwen die na het begin van de 19e eeuw werden gebouwd, en niet alleen op boerderijen, voor het gemechaniseerd verwerken, bewaren of verkopen van melk en melkproducten. Te onderscheiden van 'zuivelbedrijven' door de mechanisatie. Gebruik liever 'melkhuizen' voor aanvullende gebouwen voor de landbouw die vooral worden gebruikt voor de zorg voor melk, met weinig of geen mechanisatie."@nl |
| ns5:zuivelproducten | "Wat uit melk gemaakt wordt."@nl |
| ns5:zuiveren | "Het verwijderen van niet noodzakelijk materiaal, met name wanneer dit inferieur of vervuilend van aard is."@nl |
| ns5:zuiverheid | "Het percentage puur edelmetaal in een legering."@nl |
| ns5:zult | "Fijngehakt kopvlees dat in vormen geperst en gezult is."@nl |
| ns5:zummara's | "Dubbele klarinetten bestaande twee evenwijdige cilindrische pijpen van gelijke lengte, beide met evenveel vingergaten, meestal vier tot zes, met dezelfde onderlinge afstand; vervaardigd en bespeeld in het Nabije Oosten."@nl |
| ns5:zure regen | "Vorm van neerslag (regen, sneeuw, natte sneeuw en hagel) die een hoog gehalte aan zwavel- en salpeterzuren bevat."@nl |
| ns5:zurna's | "Schalmeien, in verschillende regionale varianten, doorgaans bestaande uit een houten buis met een conische boring, zeven vingergaten aan de voorkant, één duimgat aan de achterkant, een wijd uitlopende klankbeker en een klein riet met een metalen pirouette eronder; vervaardigd en bespeeld in de Arabische wereld en - onder islamitische invloed -in gebieden in Europa en Azië."@nl |
| ns5:zusters | "Vrouwelijke bloedverwanten van dezelfde ouders (2e graads)."@nl |
| ns5:zuur | "Een substantie die waterstofionen produceert wanneer het in water wordt opgelost."@nl |
| ns5:zuurgraad | "Algemeen te gebruiken voor het zuurgehalte van een stof. Wordt vooral gebruikt met betrekking tot oplossingen met een pH-waarde lager dan 7."@nl |
| ns5:zuurhoudend stollingsgesteente | "Stollingsgesteenten met een hoog siliciumdioxidegehalte."@nl |
| ns5:zuurmeters | "Instrumenten die de hoeveelheid zuur in een oplossing meten."@nl |
| ns5:zuurstellen | "Te gebruiken voor houders voor het serveren van tafelzuur bestaande uit één of soms twee glazen houders met een deksel in een zilver of verzilverd draagstel met handvat; vaak met bijpassende tang of vork die aan het draagstel hangt."@nl |
| ns5:zuurstokken | "Stokvormige lekkernijen van gekleurde suiker met zuurtjessmaak."@nl |
| ns5:zuurtjes | "Zoetzure snoepballetjes."@nl |
| ns5:zuurvrij | "Te gebruiken om stoffen te beschrijven met een pH-waarde van 7 of hoger, als het van belang is dat er weinig of geen zuur aanwezig is dat veroudering of aantasting kan versnellen."@nl |
| ns5:zwaaihaken | "Voorwerpen die lijken op kruishaken maar een verstelbaar blad hebben dat op verschillende hoeken kan worden ingesteld."@nl |
| ns5:zwaarden | "Blanke wapens met een symmetrisch gevest in de vorm van een kruis, en een brede, meestal rechte tweesnijdende kling. Hoofdzakelijk bedoeld als slagwapen, van de 9e tot en met de 17e eeuw."@nl |
| ns5:zwaarden | "Houten of metalen platen of borden die langszij, in de kim of in het midden van de kiel tot onder het vlak van het schip worden neergelaten met de bedoeling de drift te beperken."@nl |
| ns5:zwaartekrachtverwarming | "Centrale verwarmingssystemen waar lucht doorheen wordt gecirculeerd door de zwaartekracht."@nl |
| ns5:zwaartepunt | "Punt binnen of buiten een object, waaromheen alle delen van het object elkaar in evenwicht houden."@nl |
| ns5:zwakbegaafden | "Mensen wiens intellectuele vermogen beduidend beneden het gemiddelde ligt en van wie het sociale aanpassingsvermogen hierdoor wordt benadeeld."@nl |
| ns5:zwakbegaafdheid | "Verstandelijk vermogen dat duidelijk onder het gemiddelde ligt en als belemmering wordt gezien bij aanpassing aan de maatschappij. Wordt meestal duidelijk op jonge leeftijd, voor de volwassenheid."@nl |
| ns5:zwaluwen | "Tengere zangvogel met een min of meer gevorkte staart en sierlijke vlucht."@nl |
| ns5:zwaluwstaartklemmen | "Voorwerpen, meestal van ijzer, met gebogen uiteinden of in de vorm van een zwaluwstaart.; worden gebruikt om constructiebalken of bouwstenen samen te houden."@nl |
| ns5:zwaluwstaartmachines | "Ronddraaiend snijgereedschap waarmee zwaluwstaarten worden gemaakt."@nl |
| ns5:zwaluwstaartverbindingen | "In elkaar grijpende voegen die worden gevormd door een uitlopende of waaiervormige pen en een gat waarin hij past."@nl |
| ns5:zwangerschap | "De fase waarin men een nog niet geboren kind in de baarmoeder draagt."@nl |
| ns5:zware helmen | "Zware helmen die het hoofd en gezicht volledig omsluiten, oorspronkelijk met een platte bovenkant, maar later met een kegelvormige of ronde bovenkant; werden gebruikt in oorlogsvoering vanaf het eind van de 12e tot halverwege de 14e eeuw en daarna nog tot halverwege de 16e eeuw in toernooien."@nl |
| ns5:zware oefenballen | "Grote, zware, massieve ballen met een overtrek van leer die worden gebruikt bij conditietraining; meestal met een gewicht van tussen de 2,7 en circa 4 kg en met een diameter van ongeveer 45 cm."@nl |
| ns5:zware rouw | "Rouwdrachten die de hoogste graad van rouwbetoon tot uitdrukking brengen; verwijst in het algemeen naar kledij die niet alleen zwart is, maar ook van sobere, niet-glanzende stof."@nl |
| ns5:zwarte kunst | "Diepdrukprocédé waarbij het oppervlak van de plaat methodisch wordt opgeruwd met een wieg om een donkere achtergrond te creëren; daarna kunnen delen met verschillende soorten schrapers lichter worden gemaakt. Levert een gedrukte afbeelding op met gelijkmatige tonaliteit."@nl |
| ns5:zwarte olie | "Lijnzaadolie die bij hoge temperatuur verhit wordt met zoveel wit lood of loodglit als er mee verbonden kan worden."@nl |
| ns5:zwartfigurig | "Verwijst naar de stijl in de Griekse vaasschilderkunst die zich ontwikkelde vanuit de geometrische en de oriëntaliserende stijl. Deze stijl ontstond in Korinthe circa 720 v. Chr., bloeide in Attica circa 600 v. Chr. en werd ook in Sparta (oostelijk Griekenland) en elders aangetroffen totdat hij geleidelijk werd verdrongen door de roodfigurige stijl in de late 6de eeuw v. Chr. De stijl kenmerkt zich door het gebruik van verfijnde slip, een bakproces in twee stappen en sintering om zwarte figuren in silhouet aan te brengen op een rode achtergrond. Details werden in de zwarte figuren ingekerfd of aangebracht met een purperen of witte kleurstof."@nl |
| ns5:zwart glanzend | "Verwijst naar de aardewerkstijl zoals aangetroffen op Cyprus tijdens de chalcolithische periode van circa 3800 tot 2300 v. Chr. De stijl kenmerkt zich door handgemaakte vaten bedekt met dikke, glanzende zwarte slip."@nl |
| ns5:zwart krijt | "Natuurlijk krijt dat koolstof of schalie bevat en wordt gebruikt om te tekenen, vooral sinds de Renaissance."@nl |
| ns5:zwartlijnfilm-afdrukken | "Wordt gebruikt voor afdrukken die zijn gemaakt op lichtgevoelig gemaakte oppervlakken die zwarte lijnen geven op een neutrale achtergrond."@nl |
| ns5:zwart-wit afdrukken | "Fotografische afdrukken waarbij de afbeeldingen bestaan uit grijstinten, zwart en wit. Kan één kleurschakering bevatten als gevolg van het ontwikkelen, toneren, verkleuren of het gebruik van een gekleurde drager."@nl |
| ns5:zwart-wit dia's | "Dia's waarbij de afbeeldingen bestaan uit grijstinten, zwarte en heldere gebieden. Kan één kleurschakering bevatten als gevolg van ontwikkeling, tonering of verkleuring."@nl |
| ns5:zwartwitfotografie | "De kunst of kennis van het maken en/of ontwikkelen van foto's waarvan de afbeeldingen zijn opgebouwd uit grijstinten, zwart, wit en soms een kleur, die het resultaat kan zijn van tinten of verouderen."@nl |
| ns5:zwart-wit foto's | "Foto's waarbij de afbeelding bestaat uit grijstinten, zwart en wit, en soms één kleur (die kan ontstaan door gebruik van chemische processen, inclusief tonering, of van ouderdom)."@nl |
| ns5:zwart-wit negatieven | "Negatieven waarbij de afbeeldingen bestaan uit grijstinten, zwart en wit of open plekken; kunnen één kleurschakering bevatten als resultaat van ontwikkelen, toneren of verkleuren."@nl |
| ns5:zwart-wit prenten | "Prenten waarbij alleen gebruik is gemaakt van zwart en wit, meestal zwarte inkt op wit papier. Gebruik 'zwart-wit afdrukken (foto's)' voor zwart-wit foto's."@nl |
| ns5:zwart-wit transparanten | "Transparanten waarbij de afbeeldingen bestaan uit grijstinten, zwarte en heldere gebieden. Kunnen een kleurschakering bevatten als gevolg van ontwikkelen, toneren, of verkleuren."@nl |
| ns5:zwavel | "Orthorhombisch mineraal van het gedegen element zwavel."@nl |
| ns5:zwaveldioxide | "Een kleurloos gas dat voornamelijk wordt gebruikt als koelmiddel en conserveringsmiddel, in bleekmiddelen en voor het maken van andere chemicaliën; het is ook een bestanddeel van zure regen."@nl |
| ns5:Zweeds | "Verwijst naar de cultuur van het huidige Zweden, of in het algemeen naar culturen die waren gevestigd in het gebied van het oostelijk deel van het Scandinavische schiereiland in Noordwest-Europa."@nl |
| ns5:zweefvliegtuigen | "Luchtvaartuigen zonder motor die zwaarder zijn dan lucht en die gebruik maken van luchtstromen om van lagere naar hogere vlieghoogten te zweven en van de zwaartekracht om te dalen."@nl |
| ns5:zweepslagmotieven | "Lange, golvende S-curven die soms op de ranken van een plant lijken, veelvoorkomend in Art Nouveau-ontwerpen."@nl |
| ns5:zweeptollen | "Tollen die rondgedraaid worden door er met een zweepachtig voorwerp tegen te slaan, in tegenstelling tot tollen die rechtstreeks met de hand aan het draaien worden gebracht."@nl |
| ns5:zweetbanden | "Banden van absorberend materiaal die om het hoofd of de polsen worden gedragen om transpiratie op te nemen; ook een onderdeel van hoofddeksels."@nl |
| ns5:zweetdoeken | "Verwijst naar vierkante doeken waarmee het gezicht werd schoongeveegd, gedragen door de hogere kringen van het oude Rome, en in het bijzonder naar doeken die als relieken worden aanbeden, zoals de doek waarmee, volgens de legende, de Heilige Veronica het gelaat van Jezus afwiste en waarop diens gelaatsafdruk zichtbaar bleef."@nl |
| ns5:zweethutten | "Wordt gebruikt voor bouwwerken die worden verhit met stoom door water over hete stenen te gieten, en die worden gebruikt door indianen voor ritueel en therapeutisch zweten."@nl |
| ns5:zweien | "Winkelhaken waarvan de armen ten opzichte van elkaar beweegbaar zijn en met een schroef kunnen worden vastgezet."@nl |
| ns5:zwelkasten | "Boxlike chambers within an organ or reed organ housing a set of pipes or reeds, and having on one side a movable lid, shutter, or set of shutters or slats that can be opened or closed to increase or diminish the tonal volume of the pipes or reeds within."@nl |
| ns5:zwelkasten | "Mechanismen die in een aantal toetsinstrumenten zijn ingebouwd, zoals orgels en klavecimbels, om het volume van een toon te variëren."@nl |
| ns5:zwembaden | "Voorzieningen met water om in te zwemmen."@nl |
| ns5:zwemmers | "Te gebruiken voor personen die zich door het water bewegen door het maken van bepaalde bewegingen. Gebruik 'baders' voor personen die zich met water wassen of ondergedompeld zijn."@nl |
| ns5:zwemvesten | "Buizen of brede gordels van kurk of met lucht gevuld, waarmee men zich drijvende kan houden."@nl |
| ns5:zwenkwielen | "Wordt gebruikt voor wielen die vastzitten in een wartel en aan meubels worden bevestigd om deze makkelijker te kunnen verplaatsen. Te onderscheiden van 'meubeldoppen' die zowel dienen om de poten aan meubels te beschermen als om meubels makkelijker te kunnen verplaatsen."@nl |
| ns5:zwepen | "Werktuigen die vaak een onbuigzaam handvat hebben en een soepel zweepkoord of zweepkoorden gemaakt van touw of leer, die worden gebruikt voor disciplinaire handelingen tegen dieren en soms tegen mensen."@nl |
| ns5:zwerfkeien | "Een grote, losse achtergebleven steenmassa die is overgebleven na de erosie van een bedding of bodemlaag die eens onderbroken was."@nl |
| ns5:zwerghouten | "Korte, horizontale, vaak houten balken die aan horizontale balken, haamhouten of dwarsbalken van voertuigen vastzitten en waaraan de riemen van trekdieren zijn bevestigd."@nl |
| ns5:zwevende plafonds | "Plafonds die geen onderdeel vormen van de bouwconstructie, maar die zijn opgehangen onder de constructieplaat boven het hoofd, of die hangen aan de constructie-elementen van een gebouw en die niet op de muur rusten."@nl |
| ns5:zwevende vloeren | "Vloeren die de gehele afstand tussen twee eindstutten overspannen zonder daar tussenin nog gestut te worden."@nl |
| ns5:Zwiebelmuster | "Decoratieve patronen van gestileerde bloemen, gebladerte en perziken in blauw onderglazuur; voor het eerst geïntroduceerd in Meissen in 1739 en veel overgenomen door andere fabrikanten."@nl |
| ns5:zwijnssprieten | "Jachtsperen voor het jagen op wilde zwijnen en ander groot wild, met een dwarsbalk die is bevestigd onder de brede punt."@nl |
| ns5:zwikken | "Wordt gebruikt voor bogen of van draagstenen voorziene tussenelementen die de binnenhoeken van een vierkante of veelhoekige structuur overspannen, en dienen om een ronde of veelhoekige bovenstructuur te ondersteunen."@nl |
| ns5:zwinnen | "Wordt of voor lange, smalle laagten in de aardkorst gebruikt - in het bijzonder langs kustlijnen - of voor smalle, vallei-achtige landkenmerken die ontstaan op de plek waar twee hellingen elkaar kruisen."@nl |
| ns5:Zwitsers | "Verwijst naar de cultuur van het huidige Zwitserland, of in het algemeen naar de culturen die waren gevestigd in het Alpengebied van Noordwest-Europa, ten noorden van Italië en ten westen van Oostenrijk."@nl |
